1. 6 Ağustos 1945, 08:15
6 Ağustos 1945; Sabah 08:00 sularında Hiroşima radyosu B29 tipi bir bombardıman uçağının Hiroşima’ya yaklaştığını duyurdu ve 08:15’te Enola Gay yarıçapı 0,7 metre uzunluğu 3 metre olan Little Uzunluk (Küçük Çocuk) lakaplı tarihin birinci atom bombasını Hiroşima üzerine bıraktı. Yaklaşık 45 saniye sonra bomba Shima Hastanesi’nin 570 metre üstünde infilak etti. Çapı 230 metre, sıcaklığı 4000°C olan bir alev topu saniyede 440 metre süratle her istikamete yanlışsız genişlemeye başladı. 30 saniyede 12 kilometrelik bir alana yayılan bu şok dalgaları, patlamadan 8 dakika sonra 9000 metre yükseklikte o artık herkesin bildiği mantar bulutu oluşturdu.
On binlerce Japon'un hayatını kaybettiği bu ataktan sonra, Japonya'da hiçbir şey eskisi üzere olmadı.
Atom bombası ve yarattığı ölümcül tesir.
ABD Ulusal Arşivi'nden.
2. Nagazaki ve Hiroşima'ya giden süreç
Japonya'ya atom bombası atılması ile son bulan bir süreç vardı. Sebeplerine gelinirse, temel olarak 'Japonya'nın savaştan çekilmemesi'ydi. Müttefikler ile Japonya, kimi bahislerde anlaşamadığı için savaşın sona erme süreci gittikçe uzuyordu.
Japonya 10 Temmuz 1945'te Almanya'nın Potsdam kentinde müttefiklerin başkanları Truman, Stalin ve Churchill'in de katıldığı toplantıya Soyvetler aracılığı ile bir elçi göndermek istedi, lakin Müttefikler bunu reddetti.
2 hafta kadar sonra, 26 Temmuz 1945'te bu sefer Müttefikler'den Japonya'ya bir davet geldi. 'Potsdam Demeci' olarak bilinen bu savaşı sonlandırma ve Japonya'yı teslim olmaya çağırma atılımı Japonya tarafından reddedildi. Reddedilmesinin sebebi imparatorluk sisteminin korunmasına dair hususun kaldırılmasıydı. İmparator Suzuki, bu sebepten ötürü bu barış teşebbüsünü reddetti. Ve tüm bu gergin sürecin sonunda, yaklaşık 10 gün kadar sonra Japonya'ya atom bombaları ile akın düzenlendi.
Politik atmosferin 'bilinen' sürecinin dışında, tıpkı vakitte Nagazaki ve Hiroşima için 'Pearl Harbor'un intikamı da denilmektedir. Ataktan 4 yıl evvel gerçekleşen Japon baskınında ABD önemli kayıplar yaşamıştır.
Daha evvel tarihi fotoğrafları ile ele aldığımız Pearl Harbor Baskını ABD'nin Büyük Okyanus'ta operasyonel gücünü kırmak için düzenlenmiştir. 7 Aralık 1941'de düzenlenen baskının faturası ağır; atak sonucu 12 Amerikan savaş gemisini ciddi halde hasara uğradı yahut batırıldı. Baskın sonucunda birebir vakitte 188 savaş uçağını imha edildi ve 2.403 Amerikan askeri ile 68 sivil öldü.
Potsdam Süreci'nde Müttefik önderleri.
3. Paralel süreç: Barış görüşmeleri sürerken, atom bombası konusunda yapılan çalışmalar
12 Nisan 1945'te Franklin Delano Roosevelt öldü ve yerine Devlet Başkanlığı'na getirilen Truman, atom bombası akınlarının vakit ve yerini seçme süreçlerini başlattı. 27 Nisan 1945'te düzenlenen Amaç Tetkik Komitesi'nin birinci toplantısında 17 bölge incelemeye alınmak üzere seçildi.
Maksat Adayların Kriterleri
Kent merkezi'nin çapının 4,8 kilometreden fazla olup merkezin etrafında da yerleşim bölgelerinin varolması.
Tokyo ile Nagasaki ortasında (Tokyo'nun batısı ve Nagasaki'nin doğusu) bulunan kentlerden olması.
28 Mayıs 1945'te atılacak olan Atom bombası'nın tesirini ölçebilmesi amacıyla seçilen dört kente rastgele hava hücum yasaklandı. Bunun yan tesiri olarak 'Oraya hava taarruz yok.' söylentileri yaratıldı ve milletin oralara yapılan ağır göcün sebebi oldu.1 Haziran 1945 tarihli toplantısında Gayenin imajı olarak 'Etrafında personel konutlarının bulunduğu Askerî Sanai Bölgesi'nden bahsedildi ve atom bombasını atmadan evvel rastgele ikazın edilmeyeceği kararlaştırıldı
14 Haziran 1945'te Tokyo ve Yokohama gaye adaylarından düşürülerek yerine Nagasaki seçildi.
25 Temmuz 1945'te Truman son buyruğunu verdi. Ona nazaran 'Özel Bomba' 3 Ağustos 1945 tarihten sonra gözle görerek atması mümkün olduğu günü seçerek Hiroşima, Kokura, Nagasaki ve Niigata'dan birine karşı atılacaktı. 2 Ağustos 1945 tarihli '13. Stratejik Emri' ile Niigata gayeden çıkarıldı ve birinci Maksadı: 'Hiroşima ve onun sanai bölgesi', ikinci maksadı: 'Kokura Silâhanesi ve onun kent merkezi', Yedekte üçüncü amacı 'Nagasaki'nin kent merkezi' olarak kararlaştırıldı.
Atom bombası ile ilgili çalışmaları yürüten Devrin ABD Lideri Truman.
4. Atılan atom bombaların tesirleri ve çarpıcı imgeler
Nagazaki ve Hiroşima'ya atılan atom bombaları hadise anında direkt ve hadise sonrasında dolaylı olarak 150 bine yakın kişinin vefatına sebep oldu. Atıldığı yerde canlı ömrünü, doğal ömrü yok etti. İşte hücumun tesirlerine ait çarpıcı fotoğraflar…
Hücumdan evvel Nagazaki'ye atılan bomba, 'Fat Man'.
Atom bombası patladıktan 30 saniye sonra bombayı bırakan uçak olan ‘‘Enola Gay’’ den çekilen bir fotoğraf.
Nagazaki'ye atom bombası atılmadan evvel ve atıldıktan sonra alınan imaj. Atom bombasının hayatı nasıl yok ettiğine, taş üstünde taş bırakmadığına dair çarpıcı bir ispat.
Hiroşima’da patlama noktasına 250 m. uzaklıkta olan bankanın merdivenlerinde oturan bir kişi, ışıkla birlikte bir anda 1000-2000 derecenin üzerine çıkan sıcaklıkla yanıp kül oldu ve izi merdivenlere çıktı.
Japon konutları o devirde yüklü olarak tahta ve kağıttan yapıldığı için, birkaç betonarme konut dışında atom bombasının alev rüzgarı geride büyük bir acı bırakmıştır.
Bölgedeki saatlerin çabucak hepsi patlama anı olan 08:15’de durmuştur
5. Atom bombasını atan pilot Van Kirk, hayatı boyunca asla pişman olmadı
69 yıl evvel Japonya'ya birinci atom bombasını atan Enola Gay isimli B-29 uçağının pilotlarından Thedore Van Kirk Georgia'ya bağlı Stone Mountain'daki konutunda 93 yaşında öldü.
Thedore Van Kirk hadiseyle ilgili “Parlak bir ışıktan ve uçaktan öbür hiçbir şey görünmüyordu. Kentin üzerinde büyük beyaz bir bulut vardı. Bulutun altındaki kent duman ve toz içindeydi ve bu kaynamakta olan bir kap katrana benziyordu.” demişti.
Oğlunun anlattıklarına nazaran, Kirk 'hayatı boyunca asla pişman olmamıştı'.
Thedore Van Kirk
6. Akınlar sonucunda yaşanan kayıplar
Amerikan kaynakları Nagasaki'ye atılan bombanın yaklaşık 40 bin kişinin anında ölmesine, birçok kişinin ise yaralanması ve radyoaktif zehirlenmesine yol açtığını söylerken, çeşitli kaynaklar bu sayının 100 binlerle söz edilebileceğini belirtiyor.
Hiroşima'ya atılan atom bombası sonucunda ise 1945 yılının sonuna kadar 66 bin kişi ömrünü yitirmiştir. Akından sağ kalanlarda ise radyoaktivite kaynaklı çeşitli hastalıklar görülmüş, ve bu hastalıklar jenerasyondan nesile kısmen günümüze gelmiştir. Atıldığı anda atak noktasının 4 mil çapını yok eden bu bomba, kentte hayatı adeta bitirmiştir.
Kayıpların yüksek olmasının ise bir sebebi daha vardı, birtakım kaynaklara nazaran ABD, taarruz için 'Japonya'da insanların en çok dışarıda olduğu an'ı araştırmış, ve bombayı en ağır anda atmıştı: Pazartesi, sabah 08:15.
Atom bombasından etkilenmiş bir kurbanın derisindeki bu izler, nükleer ölümcüllüğü acı bir halde ortaya koyuyor.
ABD Ulusal Arşivi'nden.
7. Taarruz sonrası neler yaşandı?
“Enola Gay” Atom bombasını attıktan çabucak 155 derece keskin dönüşle uzaklaştı. Fakat bombasının yarattığı rüzgarı “Enola Gay”i de şiddetle salladı. Albay Paul Tibbets Japon uçaksavarının atışı zannederek ‘Uçaksavar!' diye bağırdı. Saat 14:58'de “Enola Gay” Tinian Adasının kuzey meydanına döndü. Stratejik Hava Kuvvetleri Genelkomutanı Süreksiz Orgeneral Carl Spaatz, Paul Tibbets'e Uçuş Temayüz Madalyası ve diğerlere Uçuş Madalyasını taktı.
6 Ağustos'tan üç gün sonra, 9 Ağustos'ta Hiroşima'ya atom bombası atıldı. 10 Ağustos 1945'te Japonya teslim olduğunu açıkladı.
Türkiye basınında akın bu türlü verildi.
26 Ağustos 1945 tarihli Cumhuriyet'te nükleer faciaya ait bir haber.
8. Japonya'da '6 Ağustos'
Hiroşima, 6 Ağustos 1945′ten sonra, bir “barış şehri” olarak tekrar inşa edildi. Bombanın yıktığı alanda, ayakta kalan birinci bina “Hiroşima Barış Anıtı” olarak seçildi. Her yıl Hiroşima’da ömrünü yitirenler için anma merasimi düzenleniyor. Bombanın düştüğü yer yakınında kurulan Barış Parkı’nda binlerce insan bir ortaya gelerek, bombalamada ömrünü yitirenlerin anısına hürmet duruşunda bulunuyor.
Japonya'nın Hiroşima kentinde bulunan ve Atom Bombası Kubbesi (Genbaku Dōmu) olarak da bilinen Hiroşima Barış Anıtı, Hiroşima Barış Anıtı Parkı'nın kısımlarından biridir. 1996'dan bu yana UNESCO Dünya Mirası Alanlarıdan biri olan yapı, Hiroşima'ya atom bombası saldırısı sonucunda hayatını yitiren bireylerin anıldığı en önemli yerlerdendir.
Hiroşima Barış Anıtı Müzesi'nde ziyaretçiler o periyoda ilişkin kalıntıları inceliyor.
Fotoğraf:Junko Kimura
9. Günümüz: Unutulma tehlikesi
Hadiseler Japonya ve dünya tarihi ismine unutulmayacak sonuçlara yol açsa da, kaza günümüzde ne yazık ki unutulma tehlikesiyle karşı karşıya. Faciayı yaşayıp hayatta kalabilmiş yaklaşık 85 bin kişi mevcut.
Japonya'da onlara 'Hibakusha' deniyor. '6 Ağustos 1945' Japonya'da 'barış' müfredatında yer alıyor, ABD'de ise birinci bombayı atan 'Enola Gay' bir müzede sergilenmekte. Müzede atom bombasının neden atıldığı yazsa da, kaç kişinin öldüğüyle ilgili bir bilgi verilmiyor.
ABD'de Enola Gay'in sergilendiği müze. Atom bombasının neden atıldığına ait bilgilerin verildiği panolarda, nükleer facia sonucu kaç kişinin hayatını yitirdiği, kaç kişinin yaralandığı ve radyoaktif tesir sonucu ziyan gördüğü yazmıyor.
Onedio