Wayfair skandalı toplumsal medyada büyük ses getirince Teyit.org ortaya atılan savları mercek altına aldı. Bakalım, onların tahliline nazaran bu tezler hakikat muymuş?
Birkaç gündür toplumsal medya nispeten sarsıcı savlarla çalkalanıyor. Ortaya atılan teoriler öylesine korkutucu ki, gerçek olma ihtimalini düşünmek bile insanın kanını dondurmaya kâfi…
Wayfair isimli bir online alışveriş platformunda fahiş fiyatlı eserler üzerinden çocuk kaçakçılığı yapıldığı söylentileri dolaşıyor. Velev bunun için kimi mobilyalara kayıp çocukların isimlerinin verildiği ve eser kodunu Yandex arama motorunda aratınca önünüze çıkan çocuk görselleriyle seçim yapıldığı da savlar arasında.
Detaylar için
Doğal, argümanlar bununla sonlu değil. Ünlü aktör Tom Hanks'in de Wayfair'de yapılan çocuk ticaretinde faal rol aldığı söyleniyor.
Detaylar için
Komplo teorilerinin dozu git gide arttığından toplumsal medyada tam bir kaos ortamı oluşmuş durumda. Bu da haber kirliliği yaşanmasına sebebiyet veriyor haliyle…
Toplumsal medyadaki kuşkulu haberleri inceleyip doğruluklarını denetim eden Teyit.org da Wayfair'le ilgili savları araştırdı. Teyit.org cephesinden gelen haberleri sizlere kısaca aktaralım.
Öncelikle bu tezlerin yanlış olduğu belirtildi.
Wayfair’in yüksek fiyatlı eserleri üzerinden çocuk ticareti yaptığına ait rastgele bir somut kanıt bulunmuyor. Ek olarak, bu eserlerin fiyatlandırmalarından sorumlu olan Wayfair değil, tedarikçi firmalar.
Wayfair, pek çok alanda faaliyet gösteren bir online mobilya firması ve yaklaşık 11 bin tedarikçinin eserlerini satan perakende aracısı olarak çalışıyor. Yani burada satılan eserler kendi üretimleri değil.
Fiyatlandırma da bir algoritma ile belirleniyor, bu yüzden birebir eseri farklı satıcılarda farklı fiyatlarla görüntüleyebiliyorsunuz.
Wayfair’de çok yüksek fiyata satılan eserlerin olduğu sahih, gelgelelim bunun sorumlusu daha evvel de belirttiğimiz üzere tedarikçi firmalar. Bu durumun çocuk ticaretiyle somut bir ilişkisi yok.
Yaklaşık 15 bin çalışanı olan ve 2002'den bu yana hizmet veren bir şirketin böylesi bir operasyonu herkesin gözü önünde yürütmesi ve kod isim olarak da kaçırılan çocukların isimlerini alenen kullanması akla yatkın değil.
Üstelik bunun toplumsal medyada kolaylıkla deşifre edilebilecek bir halde yapılması yeniden pek mümkün görünmüyor.
Sav bir Reddit kullanıcısının varsayımı üzerine şurası. Bu sav birinci defa 9 Temmuz’da Reddit’te ortaya atıldı. Argümana dayanak olarak da haddinden fazla yüksek dolap fiyatları gösterildi.
Kullanıcıya nazaran bu kadar yüksek fiyatla dolabın yanında “insan” da satılıyor olmalıydı. Gelgelelim sav ile birlikte somut bir delil ortaya konmamış, sadece yüksek fiyatlarından şikayet edilmiş.
Reddit kullanıcısı daha sonra Wayfair’i suçlamaya çalışmadığını, sadece durumdan şüphelenip bunun mümkün olup olmadığını sorguladığını açıkladı:
“Merhaba, ben yalnızca Wayfair’deki kimi dolaplar için yüksek fiyatlandırmayı fark ettikten sonra soru sordum. Onları tam olarak suçlamadım, bunun mümkün olup olmadığını sordum. Benim teorim, çocukların dolaplarla birlikte gönderilmeleri değildi.”
Reddit’teki paylaşımın yayılmasından sonra ise tezlerin hakikat olduğuna inanan toplumsal medya kullanıcıları, kanıt olarak nitelendirdikleri pek çok paylaşım yaptı. Bunlardan biri de satılan eser isimlerinin “gerçek insan ismi” olmasıydı. Argümana nazaran eserlere verilen isimler, kaçırılan çocukların isimleriydi.
Twitter'da kaçırılan çocuklardan biri olduğu teziyle paylaşılan Samiyah Mumin, Facebook hesabı üzerinden paylaştığı gönderide ve açtığı canlı yayında hiçbir vakit kaçırılmadığını ve seks çalışanı olarak alıkonmadığını açıkladı.
Yeniden kaçırıldığı teziyle ismi geçen Mary Durrett, 2017 yılında Texas’ta kaybolduktan derhal sonra sağ salim bulunmuş.
Misal halde, savlarda ismi geçen Samarah Duplassis’in ana ve babası Samarah’ın kaçırıldıktan sonra bulunduğuyla ilgili bir açıklama yapmıştı. Yani Samarah da şu anda inançta ve açıklamada Wayfair’e yönelik bir suçlama bulunmuyor.
Wayfair cephesi ise Fox Business ve Newsweek’e yaptığı açıklamada tezlerin gerçeklik üleşi olmadığını söz etti. Açıklamada eserlerin yüksek fiyatta olmasının sebebinin tedarikçilerce etraflıca açıklanacağı belirtildi:
“Tabii ki bu savlar gerçek değil. Laf konusu eserler, hakikat fiyatlandırılan endüstriyel sınıf dolaplar. Tedarikçi tarafından sağlanan fotoğrafların ve açıklamaların yüksek fiyatlandırma sebebini gereğince açıklamadığını fark ettiğimiz için eserleri süreksiz olarak siteden kaldırdık. Eserleri yine isimlendireceğiz ve fiyatı netleştirmek için eseri gerçek bir formda tasvir eden daha ayrıntılı bir açıklama ve fotoğraflara nokta vereceğiz.”
Tezlerin devamında sunulan kanıtlardan bir gayrısı de “src usa” eser kodu ile Yandex’te arama yapıldığında tabiri caizse bir “çocuk kataloğunun” çıkıyor olmasıydı.
Ama bu durum da Wayfair’in çocuk ticareti yaptığını kanıtlamıyor. Zira rastgele bir sayı dizesiyle arama motorunda arama yapıldığında, emsal insan fotoğraflarının çıktığı sonuçlara kolaylıkla ulaşılıyor.
Doğrulama platformu Snopes da tekrar bu argümanın akıllıca olmadığını ortaya koyan bir tahlil yayımladı. Tahlilde, her yıl kaçırılan 800 bin çocukla satılan eser isimleri arasında bir benzerliğin bulunmasının olağan olduğu belirtiliyor.
FBI’ın kayıtlarına nazaran, Amerika’da 2019 yılında 421 bin 394 çocuk için kayıp girişi yapıldı. Her yıl ise yaklaşık 460 bin kayıp çocuk vakası görülüyor. Ayrıca, Wayfair’e insan kaçakçılığı sebebiyle bir soruşturma açılıp açılmadığı ile ilgili arama yapıldığında, rastgele bir sonuca da ulaşılamamış.
Gördüğünüz üzere Teyit.org tarafından yapılan inceleme bu biçimde. Varsayım üzerine şurası tezlerin doğruyu yansıttığına dair muteber somut bir kanıt bulunamamış.
Sizin bu bahisteki tahlilleriniz nelerdir?
Onedio
