NASA masmavi suları ve beyaz kumlarıyla bilinen Salda Gölü’nün Mars’a ait sırlar gizlediğini düşünüyor. Fakat bu durum incelenme, ziyaretçi artışı ve popülerlik kazanması nedenleriyle gölün birebir vakitte risk altına girebileceği manasını taşıyor.
ABD’li bilim insanlarının, Kızıl Gezegen’den görüntüler yayınlayan Perseverance’ın gezici vazifesine hazırlık için Salda Gölü etrafında dolaşmaya başlaması tüm dikkatleri bu eşsiz yere çevirdi ve göl memleketler arası üne kavuştu.
NASA Jet Motoru Laboratuvarı’na ilişkin bir hesap milyarlarca yıl evvel “sulu” bir Mars’ın nasıl göründüğüne benzeyebileceğini söyleyerek Salda Gölü’nün fotoğraflarını paylaştı.
Türkiye’nin güneybatısında yer alan 4 bin 370 hektarlık bu göl şimdilerde AKP hükümetinin de ilgi alanı içinde. Kamusal kullanım için daha fazla yeşil alan yaratma projesi kapsamında, Millet Bahçesi üzere bir ekip hazırlıklar yapılıyor.
Göl, hassas bir ekosisteme sahip
NASA’nın göle ilgisi, etraf örgütleri ve tabiat aktivistlerini pek mutlu etmedi çünkü yerli kadar yabancı turizm geliri için de yetkililerin bu alana erişimi ve konaklamayı mümkün kılma yolunda projeler hayata geçireceklerinden tasa ediliyor.
Gölün ekosisteminin hassas özelliği nedeniyle, çok sayıda insanın kenarında dolaşmaya başlaması bile gölü özel yapan kuralları süratle ortadan kaldırabileceği ihtarlar yapılıyor.
Euronews’ten Sertaç Aktan’ın haberine nazaran AFP’ye konuşan Salda Gölüme Dokunma Platformu Derneği Lideri Gazi Osman Sakar “Milyonlarca insan buraya gelirse gölün geleceği risk altına girer” diyor.
Mars’taki kraterle tıpkı mineraller
İçinde endemik cinsler barından gölde çok farklı cinsten mineraller de bulunuyor. NASA’ya nazaran bu minerallerden biri hidromagnesit. Bu mineralden Mars’taki Jezero Kraterinde de bulunuyor ve Perseverance aracı şu anda bu krateri inceliyor.
Salda Gölü’ndeki bu hidromagnesit tortularının birinci mikropların oluşumuna köken teşkil eden ‘mikrobiyalitler’den geldiği sanılıyor.
Tüm bunlar Mars’ta çok uzun mühlet evvel yaşan olmuş olabileceğini düşündürüyor.
“Dünyada Salda Gölü üzere çok sayıda tektonik göl var fakat Salda’yı özel ve tek yapan özellik, içinde yaşayan canlılarla birlikte kapalı devre bir ekosisteme dönüşmüş olması.” diyen jeoloji mühendisi Servet Çevni “Bu göl canlı bir organizma üzere olduğu için dış etmenlere karlı çok hassas” uyarısı yapıyor.
Millet bahçesi planı uygulamada
Salda Gölü etrafında planlanan ‘Millet Bahçesi’ kapsamında ise çalışmalar başlamış durumda. Dokuz adet küçük bina inşaatı devam ediyor. Sakar, göl kenarındaki beyaz kumlardan bir kısmının yol üretimi için kullanıldığını aktarıyor ve “Bu proje iptal edilmeli. Göl bu çeşit bir kullanıma açılırsa korumak mümkün olmaz” diyor.
Sakar’ın derneği gölün yüzme ve öbür aktivitelere büsbütün yasak olması için hukuksal çabayı sürdürüyor. Sakar’ın önerisi gölü gözlemlemek ve görünümünü seyretmek için ziyaretçilere özel müşahede ve hatıra noktaları oluşturulması.
‘Tahribat artık dursa iyileşmesi 200 yıl sürecek’
“Tek hücreli organizmalar ölürse Salda Gölü biter” diyen Jeoloji uzmanı Servet Cevni de beyaz adacıkların bir daha geri gelmeyeceğini ve oluşmayacağını kaydediyor. Cevni’ye nazaran şu ana kadar verilmiş ziyan şayet artık durulursa 200 yıl içinde gölün kendisi tarafından tamir edilebilir. “Eğer tahribata devam edersek göl asla kendini yenileyemeyecek” diyor Cevni.Çevre Bakanlığı ise gölün yıllık ziyaretçi sayısını 570 bin kişi ile sınırlayacakları kelamını veriyor. Lakin yalnızca 2019 yılında bile Salda’ya 1,5 milyon kişinin geldiği belirtiliyor. 2020’de salgın kısıtlamaları nedeniyle bu sayı değerli oranda düştü.
Dernek tarafından yeni yeşil alan çalışmasının iptaline dair yapılan hukuksal teşebbüs mahkemede reddedildi ve Sakar artık davayı Yargıtay’a ve UNESCO’ya taşıyor. Maksadı gölü ‘Dünya Mirası’ listesine aldırmak.
Onedio
