Covid-19’la uğraşta aşılama çalışmalarının ağırlaşmasıyla ülkeler rahat nefes almaya hazırlanırken, birinci kere Hindistan’da ortaya çıkan bulaşıcılığı yüksek Delta varyantının dünya genelinde yayılmaya başlaması ve aşılara belli ölçüde direnç geliştirmesi, salgında yeni bir dalga oluşacak tasalarını arttırdı.
Delta varyantının dünya genelinde baskın çeşit haline gelebileceğini bildiren Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ) yaklaşık 100 ülke ve bölgede bu varyanta rastlandığını açıkladı. Sıhhat Bakanı Fahrettin Koca da 29 Haziran’da yaptığı açıklamada, Türkiye’de 26 vilayette, genetik sekansı belirlenmiş 224 Delta varyantı olayı tespit edildiğini bildirdi.
Asya ve Avrupa’da Delta varyantı sebebiyle birçok ülkede bölgesel kapanma adımları ve kimi ülkeler ortasında askıya alınan uçuşlar gündeme gelirken, Türkiye’de de Bangladeş, Brezilya, Güney Afrika, Hindistan, Nepal ve Sri Lanka’dan uçuşlar, bu hususta yeni bir karar alınıncaya kadar durduruldu.
Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları Ana Bilim Kolu Lideri Prof. Dr. Balık, AA muhabirine 5 soruda, Delta varyantının oluşturabileceği riskleri, aşılamanın bu husustaki değerini ve alınması gereken öbür tedbirleri anlattı.
1- Delta varyantı neden tehlikeli?
“Mutasyonlar, virüslerin tabiatında olan bir şey. Virüs, beşerden beşere ne kadar fazla bulaşırsa mutasyona da o kadar fazla uğruyor ve güçlü olan mutant virüs, salgını devam ettirerek baskın tıp haline geliyor. Koronavirüsle çabada de emsal durumu yaşıyoruz, bugüne kadar çok sayıda varyantı ortaya çıktı.
Baskın tıp haline gelmesi beklenen Delta varyantının en büyük riski, çok süratli bulaşması. Bu, salgında yeni bir dalgaya geçilme ihtimalini artırıyor. Ayrıyeten yetişkinlerin yanı sıra çocuklar ve gençlerde de daha fazla oranda enfeksiyona neden olduğu görülüyor. Çocuk ve gençlerin toplumsal hayatta daha etkin olması, virüsün daha fazla yayılma imkanını bulacağını gösteriyor”
2- Başka varyantlar ile kıyaslandığında deltanın bulaştırıcılık oranı nedir?
“Örneğin, İngiltere’de ortaya çıkan Alfa varyantının çok süratli bulaştığı tabir ediliyordu. Bu varyant, Türkiye’de de günlük 60 bine ulaşan hadise sayılarını beraberinde getirmişti. Delta varyantı, İngiliz varyantı olarak bilinen Alfa’dan yüzde 60 daha süratli ve kolay bulaşıyor. Örneğin, Alfa varyantı taşıyan bir kişi bir şahsa, Delta varyantı taşıyan biri ise ortalama 4 şahsa hastalığı bulaştırıyor. Kapalı alanda da örneğin Alfa’da 10 dakika içinde bulaşma beklenirken, Delta 3 dakika içinde bulaşmaya sebebiyet veriyor”
3- Aşılamanın Delta varyantı üzerindeki tesiri nedir?
“Delta varyantının istenmeyen bir istikameti de aşıların covid-19 üzerindeki tesirini azaltmış olması. Aşının tesirini sıfırlamasa bile azalttığı tespit edildi. İngiltere’de aşı olmayanlar ortasında bu varyant beklenmedik formda süratli yayıldı ve yeni bir dalgaya sebebiyet verdi.
Daha evvelki varyantlarda BioNTech aşısının bir dozu bile aşikâr seviyelerde korunmada yeterliyken Delta’da tek doz aşının kâfi seviyede korumadığı görüldü. Ancak iki doz aşı olan şahıslarda aşının tesiri azalsa bile varyanta karşı müdafaa tesirinin kıymetli ölçüde devam ettiği, ağır hastalık geçirme ve ölümlerin yüzde 1’in altında, yani çok az görüldüğü belirlendi”
4- Delta varyantının yeni bir dalgaya yol açması nasıl engellenebilir?
“Yapılan çalışmalar, aşıların kıymetli ölçüde aktifliğini koruduğunu gösteriyor. Delta varyantına karşı da en tesirli silah, çift doz aşı ve ferdi önlemler. Sıhhat Bakanlığı da bu varyant yayılmadan önlem olarak BioNTech aşılarının ikinci dozunun yapılma müddetini 4 haftaya çekti. İkinci doz aşısını olanların oranının artırılmasına yönelik çok kıymetli bir önlem almış oldu. Ayrıyeten çok iyi bir uygulama olarak sıhhat çalışanları ve 50 yaş üstü vatandaşlara 3. doz hakkını tanıdı. Böylece aşı aktifliği azalmış olanların da varyanttan korunması sağlanacak.
Vatandaşların da süratli bir formda çift doz aşılarını olması gerekiyor. Üçüncü doz aşı hakkı verilenler de vakit kaybetmeden, tereddüt yaşamadan aşılarını yaptırmalı. Böylece koronavirüsün Delta varyantı ve başka tüm mutasyonlarına karşı güçlü bir muhafaza sağlayabileceğiz”
5- Olağanlaşmanın de tesiriyle açık ve kapalı alanlarda maske takmayanların sayısında artış gözleniyor. Bu hususta vatandaşlara ikazınız nedir?
“Delta varyantı, çift doz aşı olan kişi oranı bizden çok daha yüksek İngiltere’de bile değerli bir dalga oluşturdu. Türkiye’de çift doz aşı oranı yüzde 75’e ulaşana kadar vatandaşların maske, uzaklık ve hijyen kurallarına mutlak surette uyması gerekiyor. Bu varyant çok süratli bulaştığı için şahıslarla 2 metreden yakın bulunmamak, kalabalık ortamlara girmemek büyük ehemmiyet taşıyor. Toplu taşıma da bulaş riskini artırıyor. Bilhassa kapalı ortamlarda maske takmamak büyük risk oluşturacaktır.
Ayrıyeten Delta varyantı bilhassa gençlerde ağırlaşmış soğuk algınlığı belirtileri gösterebiliyor. Soğuk algınlığı diye düşünüp hastalık önemsenmiyor ve test yaptırılmıyor. Bu türlü olunca da hastalığın yayılımı giderek artıyor. Soğuk algınlığı belirtileri yaşayan herkes, covid-19 geçirme ihtimalini de düşünerek test yaptırmalıdır”
Cumhuriyet
