Personel çıkarma yasaklarının bitmesi ile birlikte kısa çalışma ödeneği ve nakdi fiyat dayanağı alan 2.2 milyon emekçinin büyük kısmı, işten çıkarılma tehlikesi ile karşı karşıya. Sendikalar personel çıkarma yasağının pandemi müddetince şartsız devam etmesi gerektiğini savunurken işe iade davaları da tekrar personelin kaygılı düşü oldu. Davaların uzun sürmesi büyük mağduriyetler yaratırken personel temsilcileri yasanın yine gözden geçirilmesini istiyor.
Plaza Hareket Platformu Sözcüsü Hareket Akçay, işe iade davalarının 2017 öncesinde iki ay içinde sonuçlanmasının kanunla belirlendiğini hatırlatıyor.
YIĞILMA OLACAK
2017’de yapılan bir değişikliğin ise karmaşaya yol açtığını belirten Akçay, yaşananları şöyle özetliyor:
“İki ayla sınırlayan yasa yürürlükteyken bile dava müddeti itirazlarla birlikte dört ay üzere bir vakit alıyordu. Bu yüzden personelin çalışmadığı günler için alacağı tazminatı dört aylık maaş ve başka alacakları olacaktı. Lakin ilgili maddede 2017 yılında yapılan değişikle ‘İki ayda sona ermelidir’ tabiri ‘ivedilikle’ biçiminde değiştirildi. Bu da emekçinin mağduriyetini artıran çok daha uzayan davalar manasına geldi.”
Bu değişikliğin tazminat hesaplamalarını da karıştırdığını anlatan Akçay, “Eskiden dava müddeti de emekçinin tazminatına ekleniyordu. Şu anda döviz ve enflasyon karşısında eriyen ve geç gelen tazminatlar iş garantisini zalimce eziyor” dedi.
2018 yılında yapılan bir değişiklikle işe iade davalarında arabuluculuk uygulamasına geçildiğini de hatırlatan Akçay, bu hususta yaşanan problemleri da şöyle anlattı:
“Arabuluculuk evresi hak aramayı zorlaştırıyor. Patron çoğunlukla bu süreci emekçiyi oyalamak ve emekçiyi hak ettiğinden çok azına razı etmek için kullanıyor. Sistem personele işe dönmek istiyorsa 2-3 yıl aç kalmayı, işe geri çağrıldığında da ses çıkarmadan boyun eğmeyi mecburî kılan bir yapıya sahip. İşten çıkarma yasağının bitmesi ile birlikte bu şekil davalarda bir yığılma yaşanacağı çok açık.”
ARABULUCULUK KALKSIN
Mayıs ayı prestijiyle 2.2 milyon personelin kısa çalışma ve nakdi fiyat desteğiden yararlandığını hatırlatan Devrimci Personel Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) Genel Lideri Dilek Çerkezoğlu ise işten çıkarma yasaklarının bitmesi ile birlikte bu personellerin önemli bir kısmının işten çıkarılma riskiyle yüz yüze olduğunu belirtti.
Bu istikametteki bilgilerin eylül yahut ekim aylarında göstergelere yansıyacağını ve işe iade davalarında artış olacağını belirten Çerkezoğlu, şunları söylüyor:
“Bu davalarda arabuluculuk uygulamasının dava kuralı olması kabul edilemez. Bu kaide, personelin adalete erişimi engelleyici niteliktedir. Arabuluculuk uygulaması personellerin alacaklarının değerli bir kısmına patron tarafından el konulması formunda işliyor. Adaletten umudunu kesen ve nakde muhtaçlık duyan çalışanlar arabuluculuk etabında alacaklarının değerli bir kısmından vazgeçiyor.”
Dilek Çerkezoğlu, işten çıkarma yasağının pandemi sürecinde bütün istisnaları kaldırılarak devam etmesi ve fiyatsız müsaade uygulamasına son verilmesi taleplerini bir defa daha tekrarlıyor.
TABAN FİYAT DAYANAĞI SÜRECEK
Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığı, minimum fiyatla çalışan emekçilere 75 lira dayanak sağlanması kararını da içeren torba kanun teklifinin, TBMM Genel Kurulu’ndan geçerek kabul edildiğini açıkladı.
Açıklamada, bu kapsamda,
işgücü maliyetlerini düşürerek istihdamı korumak ve artırmak hedefiyle 2016’dan 2020 yılı
sonuna kadar sağlanan minimum fiyat dayanağının 2021’de de
süreceği vurgulandı. Günlük 2.50 lira, aylık ise 75 lira olan taban fiyat dayanağının finansmanı İşsizlik Sigortası Fonu’ndan karşılanacak.
Uygulamayla 1.4 milyon işletmeye 6.2 milyar lira dayanak sağlanacak. Takviyeden 9.3 milyon sigortalının faydalanacağı öngörülüyor.
Cumhuriyet
