Eyyam-ı bahur sıcakları son periyotta yurt genelinde dorukları gören bunaltıcı sıcaklarla birlikte gündeme taşındı. Meteoroloji’den gelen varsayımlara nazaran ise mevsim normallerinin üzerinde seyreden havanın, önümüzdeki günlerde kendini yağışlı havaya bırakması bekleniyor.
Türkiye sıcaklarla kavrulurken, bu noktada yurttaşlar “Eyyam-ı bahur sıcakları nedir, ne demek, ne vakit?” sorularına cevap aramaya başladı. Pekala ‘Eyyam-ı bahur’ sıcakları nedir?
EYYAM-I BAHUR NEDİR?
Eyyam-ı bahur, yaz mevsiminin en sıcak ve boğucu günlerine verilen Arapça kökenli sözcüktür. Kuzey yarımkürede, temmuz ve eylül tarihleri ortasında yaşandığı kabul edilmektedir. Güney yarımkürede ise bu tarih ocak ve mart ortasına düşer. Kesin tarih, içinde bulunulan bölgeye, boylama ve iklim şartlarına nazaran büyük değişiklikler gösterebilir.
‘Eyyam-ı bahur’un yerini günümüzde “çöl sıcakları”, “cehennem sıcakları” ve “Afrika sıcakları” üzere tabirler aldı. Bu sıcaklıkların ise 7 Ağustos’ta sona ermesi bekleniyor.
Eski bir inanışa nazaran, bu sıcak günlerin Büyük Köpek Takımyıldızı’nda bulunan Sirius çift yıldızıyla bir irtibatı vardı. Antik Yunan ve Antik Roma kültürlerinde de yaygın olan bu inanış nedeniyle bu günler Latince dies caniculares olarak anılmaktaydı.
Çağdaş Avrupa lisanlarında bu tabirden türeyen isimler hala kullanılmaktadır. (İngilizce’de Dogdays, Almanca’da Hundstage üzere…) Türkçe’de kullanılan eyyam-ı bahur terimi kullanılırlığını büyük ölçüde yitirmiş olup; bunun yerine cehennem sıcakları, Afrika sıcakları üzere tabirler kullanılmaktadır.
Romalılar, eyyam-ı bahur günlerini dies caniculares olarak isimlendirir ve Sirius yıldızıyla sıcak havaları ilişkilendirirlerdi. Sirius’un içinde bulunduğu Büyük Köpek Takımyıldızı’ndan ötürü da Sirius’a da Köpek Yıldızı diyorlardı. Sirius’un görüldüğü tarihlerde kahverengi köpekler kurban ederek Sirius’u hoşnut etmeye çalışırlardı. Antik Roma kültüründe eyyam-ı bahur günleri 24 Temmuz-24 Ağustos günleri olarak kabul edilirdi. Bu tarihler Alman, Fransız ve İtayan kültürlerinde geçerlidir. Türk kültüründe bu tarih temmuz sonuyla ağustos ortaları ortasında günler olarak kabul edilmektedir.
KALP HASTALARI İÇİN RİSKLİ
Eyyam-ı bahur günleri kalp ve göğüs hastalıkları olanlar için riskli periyotlar olarak biliniyor. Bireylerde çok gerilim ve asabiyet görülebilir. Güç sınırı kablolarının esnemesi, yol materyallerinin erimesi ya da demiryollarında rayların genleşmesi üzere nedenlerle can ve mal kaybına neden olan kazalar yaşanabilir. 2000’li yıllarda, Avrupa’daki sıcak hava dalgalarına bağlı sıhhat problemlerinden her yıl on binlerce kişi hayatını yitirdi. Uzmanlar, bilhassa riskli kümede olanların mecbur olmadıkça öğlen saatlerinde dışarı çıkmaması konusunda uyarıyor.
Cumhuriyet
