İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kadıköy Meydanı İçin Hazırlanan Projeleri Oylamaya Açtı

Günümüzde merkez niteliğine ve yoğunluğuna sahip açık alanlar, metropolitan altyapıların baskısı altında yer kalitelerini yitirmiştir. Birçok yaya odağı, hudutları ve tarifleri meçhul modüllere bölünerek sahip oldukları potansiyelin çok azı ile yetinmek zorunda kalır. Kadıköy Rıhtımı da bu metropolitan baskının gölgesinde, bölünmüş ve bağlantısız yerler üretmektedir.

Çeşitli periyotlara yayılıp üst üste inşa edilen tarihi katmanlar özgün hudutlarını kaybetmiş, içerisindeki tescilli yapılar ise gündelik kullanımın dışında kalmıştır. Teklifin hedefi, halihazırdaki çokluğu, yerin zenginliğini kaybetmeyecek halde bütüncül düzeneklere dönüştürmektir.

Bu doğrultuda, iki temel katman önerilir. Katmanlar (Strata) kıyı şeridi boyunca daima uzantılar halinde hareket ederek, kesintisiz bir kıyı hareketi kurgulamaktadır.

Birincil katman, bünyesinde birçok yer çeşidini içeren, kentin yapı stoğu ile direkt irtibat halinde olan “kent yeşili” olarak isimlendirilir. Kent yeşilinin en kıymetli aktörlerinden birisi direkt kente uzantı veren, dinamik formu ile kendine has bir yer tanımlayan aktiflik meydanıdır. Yılın her periyodunda daima dönüşerek birçok aktifliğe mesken sahipliği yapması düşünülen meydan, işaret kıymeti yüksek bir odak niteliğindedir.

Köyiçi’nin bir uzantısı olarak hudutları yine tanımlanan Şehremaneti Parkı ve Rıhtım Caddesi boyunca uzanan yeme-içme üniteleri omurgası üzere öğeler, bütüncül kent yeşilinin içeriğindeki birbiri ile uyumlu çalışan alt ünitelerdir.

İkincil katman, kıyı ile su ortasında yer alan bir yeşil alandır. Kıyı yeşili olarak adlandırlan yer, suya yönelen basamaklar ve platformları ile, insanın su ile kurduğu bağlantısı geliştirmeyi maksatlar. Kesimlere bölünmüş bu dizgi, eklenen mevcut iskeleler ile tekrar bütünlenir.

Bu iki yeşil katmanın ve atmosferin ortasında yeni bir yer ortaya çıkar. Rıhtımdaki yaya sirkülasyonunun ana ekseni olarak tariflenen bu yaya yolu, bölgenin tüm yaya odaklarına ve sokaklarına eklemlenir. Tüm yaya ve kıyı sürekliliği bu yaya omurgası ile sağlanmaktadır.

İnsitu Kadıköy kent belleğine işlenmiş izleri ve dokuyu referans alarak insan ölçeği ve doğal etrafın yine kazanımı, insani erişilebilirlik, yaşanabilir kamusal alanlara odaklı stratejileri “yerinde” yaşatacak bir perspektif sunmaktadır. Kadıköy kent kimliğinini yansıtan tarihi perspektifleri korumak ve yaşatmak gayesiyle yapısal, mekansal ve fonksiyonel referanslar ayrıntılı bir formda irdelenerek dizaynın künyesi ortaya konmaktadır.  

Projede Kadıköy ilçesinin farklı bölgelerinden “kıyı alanına ulaşmak” için bisiklet yolu güzergahı, çarşı ve kıyı ortasında kesintisiz yaya erişimini sağlamak için “kesintisiz yaya yolu ve manisiz erişilebilirlik ağı” önerilerek uygulama standartarı tanımlanmaktadır.  

Trafik baskısı altında olan “kıyı ve meydan alanını kazanmak” için taban muhtaçlığı karşılayacak yeni bir ulaşım ve toplu taşıma sistemi önerilmekte, mevcut durumdaki otobüs minibüs durakları yeşil alana dahil edilmektedir. Konut ve hizmet alanlarına özel araç ulaşım ve hareket istikametleri korunarak yaya öncelikli olarak tekrar düzenlenmektedir.

Kıyı bölgesinin yaşanabilirliği yükseltmek maksadıyla Haydarpaşa’dan Moda’ya kadar tarihî referanslara uyarlanan  rekreasyon, eğitim, kültür, spor, sanat içerikli fonksiyonel bir zincir kurgulanmakta, deniz ve insan alakası güçlendirecek dinlence-eğlence yerleri sunulmaktadır.   

Kıyı ekolojisi irdelenerek yapısal tedbirler geliştirilmekte, yeşil alan kapasitesi arttırılmakta, kent kimliğinine uyumlu bitkilendirme teklifleri sunulmaktadır. 

Bu kurgu içinde Kadıköy kent meydanı sembolik yapılar ve doğal ögelerle tanımlanan, fonksiyonel olarak çok çeşitli tecrübelere açık, çarşı ve mahalle sokaklarını kıyı alanı ile bütünleştiren bir platform olarak bedellendirilmektedir. Biçimsel olarak birebir anda çarşı ve kıyı alanına dokunan meydan alanı kavşak tesirinin azaltıldığı yaya hakimiyetinde paylaşımlı yer karakterindedir. Sekiz farklı alt bölge ile söz edilen meydanda Haldun Taner Sahnesi’nin fonksiyonu korunmakla birlikte geliştirilen mimari müdahale ile geri kazandırılan avlusu Kadıköy çarşısını kıyı alanında kucaklamaktadır.

Kadıköy kentin ve kentlinin sahnesidir. 

Sokaklarında heykellerin, şiirlerin, duvarlarında mural fotoğrafların, caddelerinde sanatın yerinin olduğu, yürürken gözün ve kulakların beslendiği yerdir Kadıköy, geçmişte olduğu üzere. Bugün bunların dışında da Kadıköy, gastronomi üzere farklı sanatların içine yorum ve bedel katıldığı, emeğin işlendiği bir yer olarak dönüşmeye devam etmektedir. Kadıköy sahne fikri, üretimin her haline mesken sahipliği yaparak Kadıköy’ün paha ve sanat üretimine katkı sağlayacak bütüncül bir yaklaşımın eseridir. Kadıköy; gastronomi şenlikleri, kitap tanıtımları, sahne sanatları akla gelen her şeyin taban ve temsil bulduğu kamusal alanlar bütünü olarak tasarlanmıştır. 

Kadıköy Meydanı duraklar meydanı olmaktan kurtarılmış, kazanılan alanın bir kısmı, etkin ticaretin yer aldığı ve yaya sirkülasyonunun ağır olduğu ticaret alanına kaydırılmış; üst örtü, ağaçlar ve oturma alanları ile kullanıcıların konforla bekledikleri alanlar tasarlanmıştır. Cadde boyunca toplu taşım güzergahı oluşturulmuş, Kadıköy-Söğütlüçeşme ortasında çalışacak yeni bir tramvay çizgisi önerilmiştir. Kadıköy-Rıhtım kıyısı, oturma basamakları, ağaçlar, yeme içme büfeleri ile kentin su kenarında vakit geçireceği bir kordona dönüştürülmüştür.

Metro çıkışları düşünülerek, kıyıda iskeleler toplulaştırılmış; otobüs ve tramvay durağının da dahil olduğu süratli ve konforlu ulaşım aktarmaları planlanmıştır. 

Haldun Taner Sahnesinin Meydan’daki güçlü kimliği, mevcutta iskele olarak çalışan yapının atölyeler-kitap&kafe ve sanat odaları olarak dönüşmesi ve bu birlikteliğin Kadıköy meydanını, kültür sanat meydanı olarak bir aktivite üretecine dönüştürmesi planlanmıştır. Kıyı boyunca önerilen cep sahneler alanın sanat odaklı dönüşümünü destekleyecektir.

Mevcutta ispark olarak kullanılan alan, yeşil bir amfi ile Yarımada ve boğazın eşsiz siluetinin izleneceği bir izlek, şenlik ve aktiflik çayırı olarak dönüştürülmüştür. Mevcut çitlerle çevrili çim alan genişletilerek, çayır meydan olarak etkin kullanıma açılmıştır. 

Haydarpaşa’nın kıyıdaki eşsiz siluetini ön plana çıkaran, kentliye ve bilhassa Rasimpaşa mahallesine etkin hizmet edecek bir kent park tasarlanmıştır.