Bilim insanlarının yaptığı bir araştırmaya nazaran, dünyanın en büyük gölü Hazar’ın yüzey alanının iklim değişikliğine bağlı olarak 2100 yılına kadar yüzde 23 ila 34 belirtildi.
Bilim insanları, artan sıcaklığın on yıllar içinde Hazar Denizi’nin küçülmesine neden olabileceği, mahallî halk ve vahşi yaşam için “yıkıcı” tesirlere yol açabileceği ihtarını yaptı.
Hazar Denizi dünyanın en büyük iç su kütlesine sahip. Avrupa ve Asya ortasında uzanan Hazar Denizi’ne Azerbaycan, İran, Kazakistan, Rusya ve Türkmenistan’ın kıyısı bulunuyor.
Hazar Denizi’nin su düzeyi, tarım üzere insani süreçler ve bölgedeki yağışları periyodik olarak etkileyen doğal iklim örüntüsü nedeniyle geçen yüzyılda değişime uğradı.
Yüzyılın sonunda su düzeyi 18 metre düşebilir
Fakat bilim insanları, artan sıcaklıkların Hazar Denizi üzerindeki buharlaşma oranını artırabileceği ve bunun uzun vadede su düzeyinin azalmasına neden olabileceği konusunda uyarıyor.
Independent Türkçe’nin aktardığı habere nazaran, 2019’da yayımlanan araştırmada, Hazar Denizi’ndeki su düzeyinin gelecekteki sera gazı salımı oranına bağlı olarak, 2020’den yüzyılın sonuna kadar 9 ila 18 metre ortasında azalabileceği tespit edildi.
Çalışmaya nazaran 9 metrelik düşüş deniz yüzeyinin yüzde 23, 19 metrelik düşüşse yüzde 34 küçülmesine neden olacak.
“Etkileri çok boyutlu olacak”
Araştırmacılar, Communications Earth & Environment’ta bulguları değerlendikleri, bugün yayımlanan yeni bir makalede, bu boyutta bir düşüşün lokal halk, yabanî ömür ve bölgedeki siyasi tansiyonları nasıl etkileyeceğini özetledi.
Hollanda Leiden’deki müze ve araştırma merkezi Naturalis’te deniz biyoçeşitliliği üzerine araştırmalar yapan, çalışmanın muharrirlerinden Dr. Frank Wesselingh, “Yaptığımız şey, sonuçların ne olacağını sormaktı” dedi. Dr. Wesselingh, “Bu iddialar doğruysa, bilhassa bölgede yaşayan halk açısından sonuçlar çok büyük olacak” diye belirtti.
Yeni makalede, su düzeyinde öngörülen düşüşün “balıkçılık alanlarının küçülmesi ve su eserleri tesislerinin kurumasına” neden olabileceği belirtildi.
Dr. Wesselingh, “Kuzey Hazar civarındaki değerli balıkçılık alanlarının birçok yok olabilir” dedi ve ekledi: “Hazar Denizi boyunca tüm kıyı bölgesi kuruyarak bütün kıyı kaynaklarını ve limanları tehdit edebilir”
“Ekosistem için tehdit”
Dr. Wesselingh, su düzeyinde yaşanacak bir düşüşün birebir vakitte Hazar havzasının eşsiz ekosistemini de tehdit edebileceğini belirtti. Yalnızca Hazar Denizi bölgesinde bulunan ve yavrularını kışın havzanın kuzey kısmını kapatan deniz buzu üzerinde yetiştiren, soyu tükenme tehlikesi altındaki Hazar foku, bilhassa yüksek risk altında kalabilecek bir çeşit.
Dr. Wesselingh, “Hazar Denizi’ne has, halihazırda acı çeken birçok cins daha fazla acıya maruz kalabilir” dedi.
Araştırmacılar, Hazar Denizinin on yıllar içinde ne kadar küçüleceğine dair hâlâ birtakım belirsizlikler bulunduğunu da belirtti.
2019 tarihli çalışmanın müellifleri, sonuçlar ele alınırken önlemli olunmasını istedi. Araştırmacılar, iddialarını yaparken kullandıkları modellerin tabi olduğu sınırlamaların, gelecekteki buharlaşma oranlarının fazla varsayım edilmesine yol açmış olabileceğini söz etti.
Yeni makalede muharrirler, iklim krizinin iç deniz ve göllerin su düzeyini gelecekte nasıl etkileyebileceği konusunda daha fazla araştırma yapılması davetinde bulundu.
Onedio
