Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Boğaziçi Üniversitesi’ne rektör olarak AKP’de siyaset yapmış Melih Bulu’yu ataması Türkiye’de rektör seçim sistemini yine tartışmaya açtı. Pekala ABD ve Avrupa’da durum nasıl? Batı ülkelerinde rektörler kim tarafından, nasıl seçiliyor?
Mustafa Kemal Üniversitesi Toplumsal Bilimler Enstitüsü Mecmuası’nda yayımlanan ‘Türkiye, Avrupa Birliği ve Amerika Birleşik Devletleri’nde Üniversite İdarelerinin Karşılaştırılması’ adlı akademik çalışmaya göre Türkiye’de üniversite rektörlerinin seçimi profesör, doçent ve yardımcı doçent seviyesindeki akademisyenlerin oyları ile sonlandırılıyor.
AB ülkelerinde ve ABD’de ise seçim sürecine idari işçi, öğretim vazifelileri ve öğrenciler de dahil oluyor.
Türkiye’de rektörlerin atanma süreci Yüksek Öğretim Heyetinin tercihi ve Cumhurbaşkanı’nın onayı ile gerçekleşiyor.
ABD’de farklı idare modelleri uygulanıyor:
Euronews’te yer alan habere nazaran, Amerika Birleşik Devletleri’nde Anglo-sakson idare modelini uygulayan üniversitelerde rektör, üniversite idare konseyi tarafından ve üniversite dışından seçiliyor. Rektör, Eğitim Bakanı tarafından atanıyor.
Harvard Üniversitesi’nin kendine has bir modelinde rektör ataması mezunlar derneği tarafından yapılıyor.
New York State Üniversitesi’nde ise rektörü üniversite işçisi seçiyor, atanma süreci mütevelli heyeti tarafından yapılıyor.
İngiltere:
İngiliz üniversitelerinde rektör, profesörlerin haricinde özel bölüm temsilcileri ve öğrencilerin de üye olduğu üniversite komiteleri tarafından aday gösteriliyor ve üniversite kurulu tarafından süresiz olarak atanıyor.
Almanya:
Ortalarında öğrenci temsilcilerinin de olduğu üniversite şurası, rektör adayını belirleyip Eyalet eğitim bakanının onayına sunuyor. Rektör atama yetkisine sahip Eyalet eğitim bakanı, belirlenen adayı veto ederse konsey yeni bir aday belirliyor.
Fransa:
Rektör, öğretmen, öğrenci ve akademik işçiden oluşan şahıslarca seçilerek üniversite kuruluna sunuluyor.
Hollanda:
Özel üniversitelerde rektör mütevelli heyeti tarafından atanırken kamu üniversitelerinde adaylar Bakanlar Konseyi tarafından tespit ediliyor ve Kraliçe ismine Eğitim Bakanı tarafından atanıyor.
İtalya:
Rektör seçimine okul yönetimi, akademik takım ve öğrenci temsilcileri katılıyor ve atama Eğitim Bakanı tarafından yapılıyor.
Yunanistan:
Seçiciler şurasının üniversitenin profesör ve doçentleri ortasından seçtiği rektör Eğitim Bakanı tarafından atanıyor.
İsveç:
Ortalarında bir öğrenci temsilcisinin bulunduğu 11 üyeli Üniversite İdare Konseyi’nin görüşü alınarak Bakanlar Şurası tarafından atanıyor.
Onedio
