Merkez Bankası Raporu: 2021 Sonu Enflasyon Tahmini Yüzde 9,4

Merkez Bankası Lideri Naci Ağbal, 2021 yılının birinci Enflasyon Raporu’nu açıkladı. İşte Ağbal’ın açıklamalarından öne çıkan satır başları şu biçimde:

• Makroekonomik görünüm: Aşı ve tedaviye yönelik olumlu gelişmeler 2021 yılının ikinci yarısında daha süratli bir toparlanma güçlendi. Gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde enflasyon düşük seyretmekte. Mali ve mali genişleme önümüzdeki devir için enflasyonist baskı oluşturma potansiyelini taşımakta.

• Ülkemizde iktisadi faaliyet güçlü kredi ivmesi dayanağıyla 2020 yılının 3. çeyreğiyle bariz toparlanma göstermekte. 4. çeyrekte de güçlü bir seyir görüyoruz. Ekonomik aktivitede görünen güçlü toparlanma dalların geneline yayılmış görünmekte. İmalat endüstrinin genelinde salgın öncesi üretim seviyeleri aşılmış.

• Başta giyim olmak üzere turizm temaslı imalat bölümlerindeki iyileşme sonlu kaldı. İktisadi faaliyetteki güçlü toparlanma istihdam piyasasında iyileşme sağladı.

• Salgına bağlı kısıtlamalar ve finansal şartların tesiriyle bir ölçü azalmaya işaret etmekte. Yıllık kredi büyümesi ikinci çeyrekten itibaren ivmelenmiş 2017 yılındaki kredi garanti fonunun çok ötesinde bir genişlemeye neden olmuştur.

• Bankalarca TL cinsinden açılan net kredi hacmi 518 milyar olmuştur. 3. çeyrekte uygulanmaya başlayan nakdî sıkılaştırmayla kredi faizleri yükselmeye başlamış kredilerin ivmelenmesinde değerli bir yavaşlama sağlamıştır.

• M2 para arzı yüzde 33 artışla 833 milyar TL yükselmiştir. Kişisel krediler olmak üzere net kredi kullanımın tarihi ortalamaların hayli üzerinde artması altın ithalatının yükseldiği ve turizm gelirlerinin gerilediği cari süreçler açığını yükselmesine neden olmuştur. Kasım ayı itibariyle cari süreçler açığı 38 milyar dolar civarına yükseldi.

• Ülke risk primi artarken döviz kurlarında oynaklık ve paha kaybı gözlenmiş ve borçlanma maliyetleri atmıştır. Mevduat dolarizasyonu artış göstermiştir.

• İç talep şartları başta olmak üzere döviz kurunun birikimli maliyet tesirleri milletlerarası besin ve emtia fiyatlarındaki yükseliş ve enflasyon beklentilerindeki yüksek seyirler fiyatlama davranışları ve enflasyon görünümünü olumsuz etkilemeye devam etmektedir. Tüketici enflasyonu 2020 Eylül ayında yüzde 11.75 düzeyinden 2020 yıl sonu itibariyle yüzde 14.60 düzeyine yükselmiştir. Enflasyondaki yükselişte temel mal ve besin kümeleri belirleyici olmuştur.

• Güç ile alkollü içecek ve tütün kümeleri toplam 0.7 puanlık katkıyla tüketici enflasyonunu kıymetli ölçüde sınırlamıştır. Salgın nedeniyle talep şartlarının zayıf seyrettiği kalemlerde enflasyon nispeten düşük seyretmekte. Talebin güçlü olduğu birtakım alt kümelerde enflasyon hayli güçlü bir seyir izlemekte.

• Çekirdek göstergelerin yıllık enflasyon ve eğilimi epeyce yüksek seyretmekte. İşlenmiş besinde besbelli bir formda üst taraflı riskler atmakta.

• Üretici enflasyonu artış eğilimini korumakta. Üretici fiyatlarında enflasyon 2020 Aralık ayında yüzde 25.15’e ulaşmıştır. 2020 yılının 3.çeyreğinde finansal şartlardaki iyileşme özel tüketim talebi ulusal gelir artışının hayli üstünde gerçekleşmiş ve büyümeye katkısı olmuştur.

• Döviz kuru girişkenliği iktisadın yükselme periyotlarında ve süratle arttığı devirlerde tarihî ortalamalardan daha yüksek olmaktadır. Son aylarda döviz kurlarda yaşanan düşüş enflasyon üzerindeki tesirin yavaşlayacağına işarettir.

• Besin enflasyonu varsayımı yüzde 11.5 olarak açıklandı. Yakın periyotta ulusal gelire oranla yüzde 3.5 olarak aşağı taraflı revize edilen 2021 yılı merkezi idare bütçe açığı para siyaseti gayelerini destekleyeceğini değerlendirmekteyiz.

• Temel varsayımlar ve kısa vadeli öngörüler çerçevesinde enflasyonun kademeli maksatlara yakınsayacağını kıymetlendiriyoruz. Sıkı para siyaseti duruşunun uzun bir süre sürdürüleceği bir görünüm altında enflasyonun 2021 yılı sonun da yüzde 9.4 olarak gerçekleşeceğiniz , 2022 sonunda yüzde 7’te 2023 sonunda yüzde 5’e gerileyerek bir istikrar kazanacağını öngörüyoruz.

• 2021 yılı için bir evvelki rapor periyoduna nazaran enflasyon iddiasını 0.4 puan düşürürken ünite işgücü maliyeti 2021 yılı için belirlenen taban fiyata bağlı olarak 1 puan yükseltici istikamette tesir yapmıştır.

• Ayrıyeten sıkı mali duruşun devamıyla enflasyon beklentilerinde öngörülen iyileşmenin yıl sonu varsayımına 0.5 puan katkıda bulunacağını kıymetlendiriyoruz. Kestirimler nakdî sıkılık seviyesi varsayımı altında üretildi. Salgın kaynaklı olumsuz bir şokun tekrar yaşanmayacağını temel aldık.

• Sıkı nakdî duruşun oluşturacağı tesirin yıl sonu enflasyonun yüzde 9.4’e seviyesine gerileyeceğini sağlayacağını öngörmekteyiz. Enflasyonun mevcut düzeyi yüzde 5 amacımızdan hayli uzakta bir noktadayız. Yüzde 5 gayesine 2023 yılı sonunda lakin ulaşabiliyoruz. Bu maksada varmak maksadıyla 2021 yılında enflasyon hedeflemesi rejimini tüm ögeleriyle uygulayacağız.

• Para siyaseti operasyonel çerçevesini sadeleştirerek elimizdeki bütün araçları kullanacağımızı söyledik. Siyaset faiz oranını 17’ye çıkardık. Gerekirse ilave sıkılaşma yapacağımızı son Para Siyaseti Konseyinde tabir ettik. Yüzde 5 gayesi için Para Siyaseti konseyi elindeki bütün araçları kullanmaya devam edecektir.

• Yüzde 5 enflasyon amacına varıncaya kadar beklenen enflasyon oranı siyaseti ile para siyaseti faiz oranı siyaseti ortasındaki seviye güçlü bir dezenflasyonist istikrar gözetilerek oluşturulacak ve bu istikrar daima korunacaktır.

• Hukuk ve iktisat alanlarında atılacak ıslahat adımları beklenti kanalıyla dezenflasyonist sürece değerli bir katkı sağlayacaktır. Fiyat istikrarı sürdürebilir büyüme istihdam ve adaletli gelir dağılımının ön şartıdır. Fiyat istikrarı iktisada olan itimadı artırır ve işsizlik azalır. Fiyat istikrarını kalıcı sağlarsak paramızın pahasını korumuş oluruz.

• Besin komitesi bünyesindeki kurumlar besin enflasyonu üzerinde risk oluşturan faktörlerle ilgili değerlendirmeler yapıp tahliller sunuyor. Besin komitesi içerisinde Merkez Bankası sekreterya misyonunu yürüttü. Merkez Bankası olarak besin komitesine daha fazla katkı vermeyi planlıyoruz. Besin enflasyonu 2021 yılı enflasyon gerçekleşmeleri üzerinde değerli bir risk oluşturmaya devam ediyor.

• İktisattaki tüm aktörlerin bu sürece inanma ön şart ve kararlılık, fiyatlama davranışları ve enflasyonist beklentiler değişecek ve olumluya gidecek.

• Türkiye’de şu anda enflasyon gayeleri rejimine dayalı bir para siyaseti seti uyguluyoruz. Daima bir arada sahip çıkarsak amacı gerçekleştirebiliriz. Türkiye açısından şu anda fiyat istikrarına işaret eden enflasyon oranı yüzde 5. Mevcut siyaset seti altında bu gayeye 2023 sonunda ulaşacağımızı varsayım ediyoruz. Para siyasetinin kararlarını değerlendirirken şuna dikkat etmeliyiz Merkez Bankası için 3-6 ay sonrası değil 2023 için öngörülen yüzde 5 gayesi temel orta vadeli karar setinin temelini oluşturuyor. Bu maksadı temin edinceye kadar sıkı para siyaseti kararlılıkla uygulanacak.

• Sıkı para siyaseti seviyesinin nasıl oluşacağına dair para siyaseti konseyi sıkı tarafta, ihtiyatlı ve basiretli tarafta durarak hareket edecek. Önümüzdeki süreçte para siyaseti kararlarının bu açıklamalar çerçevesinde yorumlayalım.

• Önümüzdeki para siyaseti konsey kararlarında da kurduğumuz güçlü irtibatı devam ettireceğiz. STK’ların ve farklı bölümlerin bu siyasete sahip çıkması çok kıymetli.

• Pandeminin birinci çıktığı 2019 Aralık sonrası periyotta iktisat üzerindeki tesirleri çok daha yıkıcı ve yaygın oldu. Çok önemli bir daralmaya neden oldu. Bu periyotta pandeminin iktisat üzerindeki tesirlerini azaltmak gayesiyle kamu ve özel dal inanılmaz bir gayret gösterdi. Bu süreçte ortaya konan önlem, regülasyon, ahenk kıymetli bir deneyim kazandırdı. İkinci dalga risklerinde ülkeler daha hazırlıklı, önden gelen birikimle daha geniş kapsamlı önlemleri süratli halde aldılar. İkinci dalgaya aslında hazırlıklı girildi. Endüstride güçlü bir toparlanma meydana geldi. Alınan önlemler ve pandemiye alışma ekonomiyi süratli bir toparlanma evresine soktu.

• Merkez Bankası rastgele bir halde politik bir değerlendirmenin içine giremez ve politik bir kıymetlendirme yapamaz. Fiyat istikrarı misyonunu yerine getirmekten sorumlu. Fiyat istikrarının sağlandığı bir iktisat büyüyen bir iktisattır. Türkiye kendi deneyimiyle ortaya koymuştur. Bu sayede Türkiye iktisadı sabit fiyatlarda hem de döviz prestijiyle bakıldığında kişli başına ulusal geliri artırmış ve refahı da bu devirde sağlamış.

• Kovidle ilgili ek risklerin meydana çıkması halinde hiçbir halde birinci dalgadaki senaryonun olmayacağını varsaydık. 2021 yılında finansal istikrarın güçlendirilmesi bakımından Merkez Bankası finansal istikrar takviye verecek. Gerek bankalar gerek finansal kuruluşlarla çok sıkı bir diyalog içerisinde Merkez Bankası ile bankaların likidite muhtaçlıklarının dengelenmesi konusunda çok yapan bir diyaloğumuz var.