Toplumsal medya platformu Reddit üzerinden bir ortaya gelen bir küme küçük yatırımcı ile büyük hedge fonlar ortasındaki “meydan okuma” birtakım şirketlerin önemli formda bedel kazanmasına yol açarken, dünya borsalarında da düşüşler yaşanmasına neden oluyor.
BBC Türkçe’nin haberine nazaran Avrupa ve ABD borsalarında dün başlayan gerileme, bugün Asya pay senetleri piyasasında da devam ediyor.
Yaşanan bu düşüşlerin başlangıç noktasını bir küme küçük yatırımcının hedge fonların “kısa pozisyon” alarak kâr ettiğini düşündükleri bedeli düşük paylara yüklü ölçülerde yatırım yapması oluşturuyor.
Bu şirketlerden birisi olan bilgisayar oyunları satan zincir mağazalar GameStop‘un paylarının pahası son iki haftada yüzde 1700 arttı. Bir devrin istek gören cep telefonu üreticileri Nokia ve BlackBerry paylarında de son periyotta önemli artış görülüyor.
Bu payların fiyatlarındaki yükselişler de büyük ölçülerde yatırım yapan hedge fonları farklı durum almaya zorluyor.
Hedge fonların kısa durum aldıkları pay senetlerinde ziyana uğramamak için portföylerindeki başka büyük şirket yatırımlarını satmaları borsalarda düşüşlerin yaşanmasına neden oluyor.
GameStop pay alımlarına sınırlama
Bu gelişmeler üzerine, pay senetleri alım satımı yapılan platformlardan Robinhood ve Interactive Brokers, GameStop ve öbür şirketlerin paylarının satın alınmasına kısıtlama getirdi.
Kısıtlamaların akabinde GameStop payları yüzde 55 bedel kaybetti.
Wall Street’in kurallarına nazaran hareket ettiklerini belirten küçük yatırımcılar ise kısıtlamalara reaksiyon gösterdi.
Pekala ancak tüm bu yaşananlar ne manaya geliyor, piyasalarda aslında neler oluyor?
Kısa durum almak tam olarak ne manaya geliyor?
“Kısa pozisyon”, en kolay tarifiyle bir yatırım aracının fiyatının düşeceği öngürüsüyle yapılan yatırım manasına geliyor.
Kısa durum alan yatırımcı, aslında elinde olmayan bir varlığı satıyor.
Bu yatırımcılar, ellerinde olmayan bir hisseyi ya da diğer bir enstrümanı “ödünç alıyor” ve yakında fiyatının düşeceği öngörüsüyle belirli bir fiyattan bir alıcıya satıyor.
Burada değerli olan satışı yapan yatırımcının sattığı enstrümanı elinde tutmuyor olması. Hasebiyle da aslında satışı için sözleşirken cebinden de şimdi rastgele bir para çıkmamış oluyor.
Satış vakti geldiğinde de piyasadan bu değeri mevcut fiyatıyla satın alıp, birinci etapta anlaşılan yüksek fiyat üzerinden satışını gerçekleştiriyor. Ortadaki fark ise kâr olarak işleniyor.
Kısa durum almak yasak ya da yasadışı bir uygulama değil. Bununla birlikte genel olarak manipülatif bir hareket olarak değerlendirilebiliyor.
Lakin piyasada milyarlarca dolarlık yatırım yapan fonların aşikâr araçlarda kısa konum alması, piyasa genelinde de bu araçların fiyatlarının düşeceği beklentisi yaratarak, aşağı istikametli baskı oluşturuyor.
Bunun son yaşananlarla ilgisi ne?
Toplumsal medya platformu Reddit üzerinde bir ortaya gelen küçük yatırımcılar son periyotta güç durumda olan ve pay fiyatı düşük olan birtakım şirketlere yatırımlar yapmaya başladı.
Bunlar ortasında ABD borsasında en fazla kısa durum alınan GameStop şirketi de yer alıyor.
GameStop’un pay fiyatının yükselmesi, bu şirkette kısa konum alan kimi hedge fonları da sıkıntı durumda bırakmaya başladı.
GameStop’ta yüklü kısa durumu bulunan Melvin Capital Management’ın 2 milyar doların üzerinde ziyan ettiği bildiriliyor.
Bir müddettir araştırma raporları ve yatırım tavsiyelerinde GameStop paylarının düşeceği öngörüsüne yer veren Citron Research’ün de konumlarını ziyanına kapattığı belirtiliyor.
Hedge fonların, kısa konum ziyanlarını kapatmak için Amazon ve Apple üzere lokomotif şirketlerin paylarını satmaları da global borsalarda düşüşlerin yaşanmasına neden oldu.
Sıkıntı durumdaki şirket payları neden yükseliyor?
Toplumsal medya platformu Reddit’te ferdi yatırımcıların birbirleriyle yatırım tüyolarını paylaştığı bir kanalda, ziyan eden ve pay fiyatı düşük kimi şirketlere kârlı yatırımlar yapılabileceği istikametinde tahliller ve değerlendirmeler paylaşılmaya başlandı.
Bir kullanıcı, Eylül 2019’da GameStop paylarına 53 bin dolarlık yatırımının 113 bin dolara yükseldiğini gösteren bilgiler paylaştı.
Tesla ve Space X CEO’su Elon Musk Elon Musk da GameStop hakkında “Gamestonk!!” biçiminde paylaşımda bulunarak artışa dikkat çekti.
GameStop paylarıyla ilgili kârlı olduğuna dair değerlendirmeler ve paylaşılan bilgiler Aralık ayından itibaren Reddit üzerinde bir ortaya gelen küçük yatırımcıların bu şirkete ilgi göstermesine neden oldu.
Birebir sayfada bir devir çok tanınan olan lakin son periyotta düşüşe geçen cep telefonu üreticileri Nokia ve Blackberry şirketlerinin paylarında de önemli yükselişler görülmeye başlandı.
Büyük yatırımcıların konumlarını değiştirmemesi ise bir mühlet sonra Reddit üzere toplumsal medya platformlarında “küçük yatırımcı büyük finans kuruluşlarına karşı” üzere bir havanın doğmasına neden oldu.
BBC‘ye konuşan analist Neil Wilson, Reddit’teki yazışmaları okuduğunda buradaki kullanıcıların Wall Street’e karşı şahsî bir savaş verdiği izlenimini edindiğini söyledi.
Wilson, “Tüm bu tuhaf gelişmeler ortasında en sıra dışı olan şeylerden birisi de bu hisseyi satın alan işlemcilerin acayip bir intikam ahlakına sahipmiş üzere davranıyor olması. Wall Street’e karşı hırsla saldırıyor ve hedge fonlardan nefret ediyor üzere bir havaları var. Hatta vakit zaman ‘eski kuşağın’ servetiyle ilgili hakarete varan paylaşımlar yapıyorlar. Bu nesiller ortası, servetin yine dağıtılması ve paranın zenginden alınıp yoksul ‘milenniallara’ verilmesiyle ilgili bir savaş” dedi.
Bundan sonra ne olacak?
Reddit, şu ana kadar bu platform üzerinde bir ortaya gelen ferdî yatırımcıların pay piyasasındaki aksiyonlarıyla ilgili yetkili kurumların kendileriyle temasa geçmediğini söyledi.
Reddit sözcüsü, “Sitemizde yasadışı içerik paylaşmak ya da yasadışı süreçlere aracılık etmek katiyen yasaktır. Durumu gözden geçireceğiz ve mevzuyla ilgili türel soruşturmalarla işbirliği yapacağız ya da gerekli adımları atacağız” diye konuştu.
ABD Menkul Değerler ve Borsa Kurulu (SEC), pay senedi piyasasındaki çalkantıyı “faal bir biçimde takip ettiğini” açıkladı.
SEC yaptığı yazılı açıklamada, “Yatırımcıları müdafaa ve adil, sistemli ve tesirli piyasaların varlığını sürdürmesi misyonumuza uygun olarak, durumu pahalandırmak ve kurallara tabi olan kurum, finansal ortacılar ve başka piyasa iştirakçilerini faaliyetlerini gözden geçirmek için öteki düzenleyici kurumlarla birlikte çalışıyoruz” dedi.
Beyaz Saray’dan yapılan açıklamada da durumun yakından takip edildiği belirtildi.
Lakin bu yaşananların spekülatif hareket olup olmadığına dair farklı değerlendirmeler mevcut.
SEC’in eski avukatlarından Jacob Frenkel, son yaşananların kurumun yetki alanına girdiğini söyledi.
Frenkel, “Hisse fiyatının geldiği seviyesi haklı kılan kurumsal bir gelişmenin olmadığı durumlarda ferdi fikirlerden kaynaklanan bu usul çalkantı yaratan süreçler, tam da SEC’in yetki alanına giren bahisler ortasında yer alır” dedi.
Lakin bu son yaşananları jenerasyon farklılıklarına ve yeni kuşağın eskisine nazaran daha farklı yatırım alışkanlığına sahip olmasına bağlayanlar da var.
VanEck’te yatırım uzmanı John Patrik Lee, bu son yaşananların “geçici bir heves” olmadığını söyledi.
Lee, “Bireysel bir işlemci, para kazanmak için artık Wall Street’e bel bağlamak zorunda değil. Eski müesses nizam (Wall Street) ile son devirde yükselişe geçen kişisel işlemciler ortasında düşmanca bir münasebet gözlemliyorum” değerlendirmesini yaptı.
Onedio
