AB ile taahhüt ettikleri aşı ölçüsünü karşılamayan üreticiler ortasındaki arbede kızışıyor. Birlik dışına ihracatı mercek altına alacak bir nezaret sistemi oluşturulacak. Mevzuyu yargıya taşıma seçeneği de gündemde.
AB ile aşı üreticileri ortasında, taahhüt edilen aşı ölçüsünün karşılanmaması nedeniyle yaşanan gerginlik büyüyor.
AB Komitesi Lideri Ursula von der Leyen, aşı üreticilerini, sevkiyat yükümlülüklerini yerine getirmeye çağırdı. Avrupa’nın Kovid-19 aşılarının geliştirilmesi için milyarlarca euroluk yatırım yaptığını hatırlatan von der Leyen, “Şimdi aşı şirketleri taahhütlerini yerine getirmek, sevkiyat yapmak zorunda” dedi.
Dünya Ekonomik Forumu’na video-konferans yoluyla katılan von der Leyen, Komite’nin, AB dışındaki ülkelere aşı ihracatını gözlemleyen bir “şeffaflık mekanizması” oluşturmayı planladığını bildirdi.
“Şeffaflık mekanizması” ile ilgili bir soruyu yanıtlayan AB Komitesi sözcüsü ise maksadın AB içinde üretilen aşıların nereye ithal edildiğinin bilinmesi olduğunu, bunun üçüncü ülkelere yönelik bir ihracat yasağı ya da kısıtlaması manasına gelmediğini belirtti.
“AB dışındaki diğer yerlere sevkiyat yapılıyor”
Şirketler AB içinde sevkiyat kısıtlamalarına giderken öbür yerlere sevkiyatın sürdüğünü tespit ettiklerini belirten Komite sözcüsü, “AB üretim için ön ödemeleri yaptı. Münasebetiyle bu dozların aslında EMA’dan onay çıkar çıkmaz teslimata hazır durumda olması gerekir” diye konuştu.
İngiliz-İsveç iştirakindeki AstraZeneca şirketi geçen hafta Cuma günü yaptığı açıklamada, AB ülkelerine daha evvel ilan edilen ölçülerin sevkiyatı önünde büyük meseleler olduğunu ve Mart ayı sonuna kadar taahhüt edilen doz ölçüsünün tutturulamayacağını açıklamıştı. AB ise AstraZeneca’nın AB dışındaki İngiltere üzere öteki ülkelere kesintisiz sevkiyatı sürdürdüğünden şüpheleniyor.
Şirketin açıklamaları Brüksel’i tatmin etmedi
AstraZeneca’nın Pazartesi günü AB Komitesi ve üye ülkelerle gerçekleştirdiği iki toplantıda da sevkiyatın niye kısıldığı sorusunu gereğince açıklığa kavuşturamadığı, Çarşamba günü şirketle bir toplantı daha gerçekleştirileceği belirtiliyor.
AB, şirketle Ağustos ayında imzalanan mutabakat çerçevesinde 400 milyon doza varan ölçüde aşı sipariş etmişti. Bu ölçü için AB’nin 336 milyon euro ön ödeme yaptığı belirtiliyor. Aşının AB içinde kullanım müsaadesi için Avrupa İlaç Ajansı (EMA) bu Cuma günü toplanacak. EMA’dan müsaade çıkması durumunda AstraZeneca’nın aşısı, BioNTech/Pfizer ve Moderna aşılarınının akabinde AB’de uygulanan üçüncü aşı olacak.
AB kaynakları, AstraZeneca’dan Mart ayı sonuna kadar 31 milyon dozun sevkiyatını beklediklerini, bunun evvelden planlanan ölçüden yüzde 60 daha az olduğunu belirtiyor.
AstraZeneca’dan bir hafta evvel de BioNTech/Pfizer, Belçika’daki fabrikada yine yapılanma tedbirleri nedeniyle evvelce planlanandan daha az sevkiyat yapılabileceğini açıklamıştı.
Üreticilere “paragözlük” suçlaması
Aşı konusunda yaşanan belirsizlikler aşı üreticilerine yönelik sert tenkit ve suçlamaları da beraberinde getirdi. Alman Hasta Hakları Müdafaa Vakfı Lideri Eugen Brysch, aşı üreticilerini “paragözlükle” suçlayarak üreticilere yönelik baskının artırılmasını talep etti.
Aşı üreticileriyle kontratların müzakerelerinin safça ve fikirsizce yürütüldüğünü belirterek Brüksel ve Berlin’i de eleştiren Brysch, “Almanya ve Avrupa, araştırmalar için verilen milyarlarca euroluk ödemeleri bile şartlara bağlamadı. Artık bunun faturasıyla karşı karşıyayız” dedi. Brysch, Alman hükümeti ve AB Komisyonu’nun tazminat talebi ya da ihracat kısıtlamaları üzere yollara başvurarak bu gidişe bir dur demesi gerektiğini söyledi.
İnsanların aşılanmak istediğini lakin aşı bulamadığını belirten Hasta Hakları Müdafaa Vakfı Lideri, “Ama bu üreticilerin umurunda bile değil. Onlar için bahis para. Ne değerine olursa olsun!” diye konuştu.
Onedio
