AFAD: Deprem Anında ve Sonrasında Neler Yapılmalı?

AFAD’ın internet sitesinde, zelzele anında ve sonrasında yapılacaklara ait bilgi verildi.

Bilgilendirmede, zelzele anında muhakkak panik yapılmaması gerektiği vurgulanırken, sabitlenmemiş dolap, raf, pencere üzere eşyalardan uzak durulması, varsa sağlam sandalyelerle desteklenmiş masa altına yahut dolgun ve hacimli koltuk, kanepe, içi dolu sandık üzere müdafaa sağlayabilecek eşya yanına çömelerek hayat üçgeni oluşturulması gerektiği belirtildi.

Zelzele anında başın iki el ortasına alınarak yahut bir hami (yastık, kitap ve benzeri) materyalle korunması gerektiği söz edildi.

Düşmemek için sabit bir yere tutunulması istenilen bilgilendirmede, merdivenlere ya da çıkışlara yanlışsız koşulmaması gerektiği vurgulandı.

Sarsıntı sırasında balkona katiyetle çıkılmaması gerektiği belirtilerek, “Balkonlardan ya da pencerelerden aşağıya atlanmamalıdır. Mutlaka asansör kullanılmamalıdır. Telefonlar acil durum ve yangınları bildirmek dışında kullanılmamalıdır. Kibrit, çakmak yakılmamalı, elektrik düğmelerine dokunulmamalıdır. Tekerlekli sandalyedeysek tekerlekler kilitlenerek baş ve boyun müdafaaya alınmalıdır.” sözleri kullanıldı.

Mutfak, imalathane, laboratuvar üzere iş aletlerinin bulunduğu yerlerde ocak, fırın ve bu üzere aygıtların kapatılması, dökülebilecek materyal ve unsurlardan de uzaklaşılması gerektiği bildirildi.

Bilgilendirmede, sarsıntı geçtikten sonra elektrik, gaz ve su vanalarının kapatılması, soba ve ısıtıcılar söndürülüp gerekli eşya ve materyaller alınarak binanın daha evvel tespit edilen yoldan derhal terk edilmesi ve toplanma bölgesine gidilmesi istendi.

Zelzele anında okulda, sınıfta ya da ofiste bulunulması halinde sağlam sıra, masa altlarında yahut yanında, koridorda duvarın yanında hayat üçgeni oluşturacak halde “çek-kapan-tutun” hareketiyle baş ve boynun korunması gerektiği belirtildi.

Sarsıntı anında açık alanda bulunanların güç çizgileri ve direklerinden, ağaçlardan, başka binalardan ve duvar tabanlarından uzaklaşması, toprak kayması olabilecek, taş yahut kaya düşebilecek yamaç altlarında bulunulmaması gerektiği bildirildi.

Binalardan düşebilecek baca, cam kırıkları ve sıvalara karşı önlemli olunması gerektiği belirtilen bilgilendirmede, “Toprak altındaki kanalizasyon, elektrik ve gaz çizgilerinden gelecek tehlikelere karşı dikkatli olunmalıdır. Deniz kıyısından uzaklaşılmalıdır.” sözlerine yer verildi.

Sarsıntı sırasında kara yolunda seyir halinde bulunanlar için de ikazların yer aldığı bilgilendirmede, araç kullanıcılarından yolu kapatmadan sağa yanaşıp durmaları istendi.

Bilgilendirmede, “Kontak anahtarı yerinde bırakılıp, pencereler kapalı olarak araç içinde beklenmelidir. Sarsıntı durduktan sonra açık alanlara gidilmelidir. Araç meskun mahallerde ya da inançlı bir yerde değilse (ağaç ya da güç çizgileri yahut direklerinin yanında, köprü üstünde vb.) durdurulmalı, kontak anahtarı üzerinde bırakılarak terk edilmeli ve trafikten uzak açık alanlara gidilmelidir. Sarsıntı sırasında bir tünelin içinde iseniz ve çıkışa yakın değilseniz, araç durdurulup aşağıya inilmeli ve yanına yan yatarak ayaklar karına çekilip, ellerle baş ve boyun korunmalıdır.” bilgisi verildi.

Sarsıntıya kapalı bir otoparkta yakalananların, araç dışına çıkıp aracın yanına yan yatarak, ellerle baş ve boynu müdafaası gerektiği belirtilerek, araç içinde olunması durumunda, aracın üzerine düşen bir kesimle ezilmenin ihtimal dahilinde bulunduğuna işaret edildi.

Metroda ve öteki toplu taşıma araçlarında sarsıntıya yakalananların, gerekmedikçe mutlaka metro ve trenden inmemesi istenilen bilgilendirmede, “Elektriğe kapılabilinir yahut öbür çizgiden gelen öbür bir metro ya da tren size çarpabilir. Sarsıntı bitinceye kadar metro ya da trenin içinde sıkıca tutturulmuş askı, korkuluk yahut rastgele bir yere tutunmalı, metro yahut tren işçisi tarafından verilen talimatlara uyulmalıdır.” denildi.

AFAD, sarsıntı sonrasında yapılması gerekenlere ait bilgi verirken de vatandaşların evvel kendi emniyetlerinden emin olmaları, daha sonra etrafta yardım edebilinecek kimse olup olmadığını denetim etmeleri gerektiğini söz etti.

Sarsıntılardan sonra çıkan yangınların epey sık görülen ikincil afetler olduğuna işaret edilen bilgilendirmede, şunlar kaydedildi:

“Bu nedenle şayet gaz kokusu alırsanız gaz vanasını kapatın. Camları ve kapıları açın. Çabucak binayı terk edin. Dökülen tehlikeli hususları temizleyin. Yerinden oynayan telefon ahizelerini telefonun üstüne koyun. Acil durum çantanızı yanınıza alın, mahalle buluşma noktanıza yanlışsız harekete geçin. Radyo ve televizyon üzere kitle irtibat araçlarıyla size yapılacak ihtarları dinleyin. Cadde ve sokakları acil yardım araçları için boş bırakın.”

Her büyük sarsıntıdan sonra kesinlikle artçı sarsıntılar olacağı hatırlatılan bilgilendirmede, artçı sarsıntıların hasarlı binalarda ziyana yol açabileceği, bu nedenle sarsıntılar büsbütün bitene kadar hasarlı binalara girilmemesi gerektiği vurgulandı.

Bilgilendirmede, zelzele anında yıkıntı altında mahsur kalanların yapmaları gerekenlerle ilgili olarak da şunlar söz edildi:

“Hareket kabiliyetiniz kısıtlanmışsa çıkış için hayatınızı riske atacak hareketlere kalkışmayın. Biliniz ki kurtarma grupları en kısa vakitte size ulaşmak için gayret gösterecektir. Gücünüzü en tasarruflu biçimde kullanmak için hareketlerinizi denetim altında tutun. El ve ayaklarınızı kullanabiliyorsanız su, kalorifer, gaz tesisatlarına, tabana vurmak suretiyle varlığınızı duyurmaya çalışın. Kurtarma gruplarının seslerini duymaya ve onlara seslenmeye çalışınız fakat gücünüzü denetimli kullanın.”

Bilgilendirmede, afet bölgesindeki hasarlı yapılara muhakkak girilmemesi, yolların acil yardım araçları için boş bırakılması, zelzeleden sonra meskenler terk edilirken doğal gaz ve su vanalarıyla elektrik şalterlerinin kapatılması, hasarlı binaların yakınında sessiz olunması ikazında bulunuldu.

Vatandaşların acil yardıma muhtaçlık duymadıkları sürece telefonlarını kullanmamaları, yardıma muhtaçlık duyabilecek bebek, çocuk, yaşlı ve engellilere dayanak olunması istendi.