Cumhurbaşkanı Erdoğan Danıştay'ın 1934 tarihli müzeye dönüştürülmesine ilişkin kararı iptalinin ardından Ayasofya'nın idaresinin Diyanet'e devredilerek ibadete açılması kararını imzaladı. Uluslararası camiadan ilk tepkiler ise Yunanistan Kültür Bakanlığı ve Rus Ortodoks Kilisesi'nden geldi.
Ayasofya'nın ibadete açılmasına ilişkin Cumhurbaşkanı kararı TBMM Genel Kurulu'nda okundu. Vekiller kararı ayakta alkışladı.
@DrRidvanTuran
Çok sayıda vatandaş da Ayasofya önünde toplandı.
Ellerinde bayraklar taşıyan vatandaşlar sevinç gösterisinde bulundu, dua edip tekbir getirdi.
İbadete açma kararının detayları
Dünyadan tepkiler: 'Uygar dünyaya karşı bir provokasyon'
Karara ilk tepkiyi veren Yunanistan Kültür Bakanlığı “Ayasofya kararı bütün uygar dünyaya karşı bir provokasyon” açıklamasında bulundu.
Yunanistan Kültür Bakanı Lina Mendoni, “Erdoğan’ın bu milliyetçi davranışı, ülkesini 600 yıl geriye götürdü” ifadelerini kullandı.
Bakan Lendoni, “Bu karar komşumuzda bağımsız bir yargı olmadığını gösteriyor” dedi ve ekledi:
“Daha birkaç yıl önce aynı mahkeme aynı konudaki davayı reddetmişken verilen bu karar, Cumhurbaşkanlığı’nın gücünün bir göstergesi.
“Kimse Türkiye’nin iç işlerine karışmıyor. Fakat Türkiye topraklarından Ayasofya, tüm insanlığa mal olmuş bir anıttır.
“Ayasofya’nın evrensel önemi, Türk yargısının çökmesi nedeniyle azalmayacaktır.
“Cumhurbaşkanı Erdoğan Türkiye’yi kültürel olarak izole etmeye karar verdi.”
Rus Ortodoks Kilisesi: Esefle karşılıyoruz
Rus Ortodoks Kilisesi, Danıştay’ın Ayasofya’yı müzeye çeviren Bakanlar Kurulu kararını iptal etmesini esefle karşıladıklarını açıkladı.
TASS ajansının aktardığına göre kilise, bu kararın mevcut ayrışmaları derinleştirebileceği uyarısında bulundu ve milyonlarca Hristiyan'ın konuyla ilgili görüşlerinin görmezden gelindiğini söyledi.
UNESCO’dan Ayasofya açıklaması: Üzgünüz
Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) 1985 yılında Dünya Kültür Mirası listesine giren Ayasofya’nın ibadete açılması şu açıklamayı yaptı:
“Türkiye’nin bu anıtın statüsünü değiştirme kararından dolayı üzgünüz”
Güney Kıbrıs’tan kınama
Güney Kıbrıs Dışişleri Bakanı Nikos Hristodulides Ayasofya’nın camiye dönüştürülmesi kararını Twitter hesabı üzerinden yaptığı açıklamayla kınadı.
Hristodulides, “Ortodoks inancının evrensel simgesi ve bir dünya mirası olan Ayasofya’nın statüsünü değiştirme kararı, Türkiye’nin uluslararası yükümlülüklerini sürekli artan ve rezil bir biçimde ihlal etmesini ortaya koymuştur” ifadelerini kullandı.
Ayasofya'nın camiye dönüştürülmesi kararını kınadıklarını belirten Hristodulides, Türkiye’ye uluslararası yükümlülüklerine riayet etme çağrısı yaptı.
Dünya basınında Ayasofya kararı
NYT: uluslararası öfekeye yol açabilir
NYT Ayasofya’yı hem Hıristiyanlar hem Müslümanlar tarafından önemsenen bir dünya mirası olarak niteledi; Danıştay kararının uluslararası öfkeye yol açabileceği yorumunda bulundu.
“Müze olarak uyumun ve modern devletin simgesiydi”
Haberde, Ayasofya’nın son 80 yıldır herkese açık bir müze olarak ‘uyumun ve modern Türk devletinin temellerinin parçası olan laikliğin simgesi’ olduğu belirtildi. Sanat tarihçilerinin ‘bazı Müslüman kesimler tarafından üstünün örtülmesinin istenebileceği Orta Çağ mozaikleri konusunda endişe beyan ettiğine’ dikkat çekildi.
“Karmaşa yaratabilir”
Gazeteye konuşan tur rehberleri ise yapının ezan saatlerinde turistlere kapanabileceğini söyledi. NYT, bu nedenle müze olarak giriş ücreti de bulunan Ayasofya’nın statü değişikliğinin bir karmaşa yaratabileceği yorumunu yaptı.
BBC: Tartışmalı bi adım
BBC ise haberinde şu ifadelere yer verildi: “Bu tartışmalı bir adım çünkü 1500 yıllık Ayasofya bir katedral olarak inşa edilmişti. Sonrasında Osmanlılar bir camiye dönüştürdü. 1934’te müze haline geldi. Ayasofya UNESCO’nun Dünya Mirası Listesi’nde yer alıyor. UNESCO, [karardan önce] Ayasofya’nın statüsünün karşılıklı görüşmeler yapılmadan değiştirilmemesi çağrısında bulunmuştu.”
CNN: Seçmenlerini konsolide etmek istiyor olabilir
CNN International’ın haberinde, “Birçok yorumcu Erdoğan’ın adımının, ülkenin daralan bir ekonomi ve artan işsizlikle uğraştığı bir zamanda seçmenlerini konsolide etmeyi amaçlıyor olabileceğini söylüyor. Aynı zamanda, Türk-Yunan ilişkileri de Doğu Akdeniz’deki jeopolitik anlaşmazlıklar nedeniyle gergin” denildi.
BLOOMBERG: Erdoğan istediğini aldı
Bloomberg’ün haberinde ‘Mahkeme kararı Ayasofya’yı bir camiye dönüştürürken Erdoğan istediğini aldı’ başlığı kullanıldı. Haberde Ayasofya konusunun ‘Erdoğan’ın halk desteğini konsolide etmesine yardımcı olabileceği’ yorumu yapıldı; “Erdoğan, Türkiye’ye yapının müze statüsünün korunması çağrısı yapan Washington’ı ve komşu Yunanistan’ı geri çevirdi” denildi.
Yunan gazetesi Kathimerini haberinde ise “Bu karar, Türkiye cumhurbaşkanının devasa bir simgesel önem taşıyan bu dünya mirasını camiye dönüştürme çağrılarıyla uyumlu” ifadeleri kullanıldı.
BBC Türkçe, Gazete Duvar, DW Türkçe ve Ajanslar
Onedio
