Marmara Denizi’ndeki müsilajın en kıymetli nedenlerinden olan atık sularla ilgili 2006 yılında çıkarılan Kentsel Atıksu Arıtımı Yönetmeliği’nin 10 yıl boyunca yaşama geçirilmediği ortaya çıktı. Yönetmeliğin en değerli detayını “arıtma tesislerinden çıkan azot ve fosfor kıymetlerinin düşürülmesi” oluşturuyor. Bu yönetmelikle Marmara Denizi’nde bugün çok önemli etraf kirliliğine neden olan müsilaja (deniz salyası) karşı 15 yıl evvel tedbir alınabileceğine dikkat çeken İklim Değişikliği Siyaset ve Araştırma Derneği Lideri Baran Bozoğlu, “2006 yılında çıkan yönetmelik sonrası hassas alanların belirlenmesi 10 yıl bekledi. Müsilajın ana sebebi olan azot, fosfor üzere kirleticilerin önüne geçecek zorunluluklar gecikti. Mevcut atıksu arıtma tesislerine ise 23 Aralık 2016’dan sonra yedi yıl geçiş süreci tanındı. Yani yönetmeliğin çıkmasından 17 yıl sonra, şayet rastgele bir erteleme olmazsa, tesisler bu revizyonları yapacak” dedi.
‘ÇÖZÜM, RAFLARDA’
Bugün Marmara’da yaşanan müsilaj probleminin sebeplerinden birinin de “yönetmeliğin uygulanmaması” olduğuna dikkat çeken Bozoğlu, “2006’da çıkan yönetmelik sonrası hassas alanların belirlenmesi 10 yıl beklendiği için yönetmelik uygulamaya konulamamış, müsilajın ana sebebi olan azot, fosfor üzere kirleticilerin önüne geçecek zorunluluklar gecikmiştir” dedi.
2011 yılında Etraf ve Şehircilik Bakanlığı’nın kurulmasının da bu süreçte tesirli olduğunu söyleyen Bozoğlu, “2011’de kurulan Etraf ve Şehircilik Bakanlığı ile Orman ve Su İşleri Bakanlığı ortasındaki yetki karmaşasının sonuçlarını yaşamaktayız. Ne kadar kusurlu bir adım olduğu, yapılan onlarca projenin rafa kaldırıldığı, mevzuatın ve uygulamaların geciktiği, liyakatli işçinin savrulduğu görülmüştür. Müsilaj meselesinin tespiti ve tahlili, raflardadır” tabirlerini kullandı.
AFET NİTELİĞİNDE
Etraf ve Şehircilik Bakanlığı “Marmara Denizi Hareket Planı”nın uygulanmasına ait genelge yayımladı. Marmara Denizi’nde son günlerde sıcaklık, deniz suyundaki durağanlık ve azot-fosfor bolluğuna bağlı ortaya çıkan ve Marmara Denizi’nde doğal ömrü etkileyen afet niteliğinde müsilaj kirliliğinin görülmeye başlandığı anımsatıldı. Bakanlık, Marmara Denizi’nde müsilajdan kaynaklanan kirliliğin 7 gün 24 saat asıllı çalışılarak deniz ortamından giderilmesi, toplanması ve idaresine ait bugün en büyük deniz paklığı seferberliğinin başlatılacağını duyurdu.
‘ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI KAPATILMALI’
Tahlil tekliflerini aktaran Baran Bozoğlu, şunları kaydetti:
“Öncelikle, deniz yüzeyindeki müsilaj 7/24 çalışacak teknelerle sıyırılarak toplanmalı ve bertaraf edilmelidir. Müsilajın cins belirleme çalışması yapılmaktadır. Tipi aşikâr olduktan sonra spreyleme usulü ile ulaşılamayan müsilajın bakterilerle parçalanması sağlanabilir. Biyolog, hidrojeolog, denizbilim-ciler, etraf mühendisleri üzere ilgili meslek kümelerinden oluşturulacak takımlarla kıyı bölgelerde hassas bir biçimde taban taraması yapılmalıdır. Azot, fosfor sarfiyatımı için nütrient giderimli biyolojik arıtma tesislerinin ivedilikle kurulması sağlanmalıdır.
Sanayi tesislerinin atıksu arıtma tesisleri, sıkı denetlenmelidir. Azot, fosfor giderimleri ve birebir vakitte öteki kirletici parametrelerin de takibi yapılmalıdır.
Etraf ve Şehircilik Bakanlığı kapatılmalı, yeni, güçlü, liyakati ön planda tutan bir Etraf Bakanlığı kurularak etraf problemlerinin önlenmesi sağlanmalıdır. Etraf ve Şehircilik Bakanlığı’nın müsilaja dair hazırlayacağı aksiyon planı, daha evvelki üzere uygulanmayan hareket planlarına benzememelidir.”
Cumhuriyet
