Birleşik Arap Emirlikleri, sabah saatlerinde Hope isimli uydusunu Mars'a göndererek tarihindeki birinci gezegenlerarası uzay vazifesini başlattı.
Sputnik'in haberine nazaran kişisiz uzay aracı, Japonya'da bulunan Tanegashima Uzay Merkezi'nden lokal saat ile 6.58'de (TSİ 00:58) fırlatıldı. Fırlatmanın başarılı olmasının akabinde BAE'nin birçok noktasında kutlamalar yapıldı.
BAE'nin birinci uzay görevine giden sürece Dubai'de bulunan Mohammed Bin Rashid Uzay Merkezi liderlik etmişti. Hizmetin komuta merkezi de 450 çalışanının yarısından fazlası BAE'li olan uzay merkezinde bulunuyor.
BAE'nin Mars vazifesinin yardımcı girişim müdürü Sarah al-Amiri, roketin başarılı bir formda kalkmasını görmenin kendisinde “anlatılamaz bir duygu” yarattığını söyledi. Birebir devranda devletin İleri Bilimler Bakanı olan Sarah, “Bu, memleketimizin geleceği” dedi.
Muvaffakiyetle gerçekleşen fırlatma imajları
Dubai'de bulunan dünyanın en uzun gökdeleni Burj Khalifa'nın ışıkları kalkışa saniyeler kala 10'dan geri sayım yapacak biçimde ayarlandı.
“Hope” (Umut) isimli sondanın Mars'ın yörüngesine 2021'in şubat ayında ulaşması bekleniyor.
BAE neden Mars'a gidiyor?
BBC Türkçe'nin aktardığına nazaran BAE'nin uzay aracı tasarlamak ve üretmekteki deneyimi hudutlu. Lakin yeniden de ABD, Rusya, Avrupa ve Hindistan'ın muvaffakiyetle gerçekleştirdiği bi şeyi deniyorlar. Bu da BAE'nin bu bahisteki isteğini gösteriyor.
Amerikalı bilirkişilerin yetiştirdiği mühendisler, yalnızca altı yıl içinde karmaşık bir uydu geliştirdiler. Ve uydu Mars'a gittiğinde, gezegenin atmosferiyle ilgili yeni haberler sağlayacak.
Bilirkişiler, münhasıran Mars'ın havasını ve suyunun çok büyük bir kısmını nasıl kaybettiği konusundaki haberlerimizi geliştirebileceğini söylüyor.
Hope, ilham verecek bir araç olaraak görülüyor. BAE'deki ve Arap dünyasındaki daha çok sayıda gencin mektepte ve yüksek tahsilde bilimi seçmelerini sağlaması umuluyor.
Uydu birebir devirde BAE hükümetinin, petrol ve doğalgaza bağımlılıktan kurtulmak ve ülkeyi haber temeli bir iktisada hakikat yöneltmek için giriştikleri çok sayıda girişimden biri.
Ama Mars'ta riskler büyük. Kızıl Gezegen'e yollanan uzay araçlarının yarısı başarısız oluyor.
Hope'un girişim yöneticisi Umran Şerif tehlikelerin farkında ama memleketinin bunu denemekte haklı olduğunu söylüyor.
BBC'ye konuşan Şerif “Bu bir araştırma geliştirme misyonu ve evet, başarısızlık da bir ihtimal. Lakin devlet olarak ilerlemekte başarısız olma şanmız yok. Burada değerli olan, BAE'nin bu misyondan kazandığı kapasite ve kabiliyet ve memlekete getirdiği haber birikimi” dedi.
BAE bunu yapmayı nasıl başardı?
BAE hükümeti girişim ekibine, büyük, yabancı bir şirketten uzay aracı satın alamadığını ve uyduyu kendilerinin yapmaları gerektiğini söyledi.
Bu da, gerekli deneyime sahip Amerikan üniversitleriyle iştirak yapmak manasına geliyordu. BAE'li ve Amerikalı mühendisler ve bilim kişileri, uydu sistemlerini ve gezegen üzerinde çalışacak üç cihazı tasarlamak ve yapmak için birlikte çalıştı.
Uydunun büyük kısmı Colorado Üniversitesi'nin Atmosfer ve Uzay Fiziği Laboratuvarı'nda (LASP) yapılırken, işin kayda paha bir kısmı de Dubai'deki Muhammed Bin Raşid Uzay Merkezi'nde (MBRSC) gerçekleştirildi.
LASP Kıdemli Sistem Mühendisi Brett Landin, BAE'nin bir sonraki uzay misyonunu kendi başına yapmak ismine çok iyi bir noktada olduğunu söylüyor.
“Birine bisiklet sürmeyi anlatmayı düşünün, bisikleti kendiniz sürene kadar nasıl olduğunu sahiden anlayamazsınız. Uzay araçları da bu türlü. Size bir uzay aracına yakıt koyma sürecini verebilirim, fakat esirgeyici kıyafeti üzerinize giyip, 800 kiloluk çok istikrarsız roket yakıtını depolardan uzay aracına koyana dek, sahiden nasıl olduğunu anlayamazsınız.
“İtici güç mühendisleri bunu yaptı ve bir sonraki sefere uzay aracı yaptıklarında, nasıl yapacaklarını artık biliyorlar”
Hope, Mars'ta ne tıp ilmî doneler toplayacak?
BAE'liler “ben de” bilimi yapmak istemediler, yani Kızıl Gezegen'e gidip, diğerlerinin yaptığı ölçümleri tekrar yapmak istemediler. Bu nedenle NASA'nın Mars Keşif Programı Tahlil Grubu'na (MEPAG) gidip, BAE uydusunun mevcut haberlere neler katabebileceğini sordular.
Hope'un emelleri MEPAG'ın tasviyeleriyle şekillendi. BAE uydusu bir yandan gücün, yukarıdan aşağı, günün her saati ve yılın her mevsimi atmosferde nasıl dolaştığı üzerine çalışacak.
Öbür yandan da Mars'ta dolaşan ve atmoserin ısısında büyük rol tozun davranışlarını inceleyecek.
Birebir devirde, atmosferin en yüksek noktasında nötr hidrojen ve oksijen atomlarının davranışlarını takip edecek. Bu atomların, güneşten kopan güç partiküllerinin Mars'ın atmosferini erozyona uğratmasında rol oynadığı kuşkuları var.
Bu da, geçmişte su bulunduğ açık olan gezegende, neden artık olmadığını açıklayabilir.
Hope, bu haberleri toplayabilmek için gezegenden 22 ila 44 bin kilometre uzaklıkta, bir yörüngeye oturtulacak.
Sarah El Buyruğu kimdir?
El Buyruğu Hope'un bilim ekibi yöneticisi BAE'nin ileri bilimlerden sorumlu bakanı ve birçok açıdan misyonun görünen yüzü.
MBRSC'de birinci olarak yazılım mühendisi olarak çalışmaya başladı ve artık uzay tutkusunu yaymaya çalışıyor.
Hope girişiminde çalışanların yüzde 34'ü bayan.
Fakat Bakan “Ama en değerlisi, misyonun başkan takımında, Umran'ın altındaki tüm girişim yöneticisi yardımcısı konumlarındaki cinsiyet eşitliği” diyor.
Sputnik Türkiye ve BBC Türkçe
Onedio
