Danıştay TSK’da Başörtüsüne Vize Verdi

Danıştay 2. Dairesi, Türk Silahlı Kuvvetleri çalışanına başörtüsü serbestisi getiren düzenlemenin iptal istemini oy çokluğu ile reddetti. Kararın münasebetinde, dava konusu düzenlemeyle din ve vicdan hürriyeti kapsamında devlete düşen olumlu yükümlülük gereği özgürlük getirildiği bildirildi.

Halkın Kurtuluşu Partisi, Ulusal Savunma Bakanlığınca 2017’de yapılan ve bayan çalışanın başörtüsü takmasının önünü açan Türk Silahlı Kuvvetleri Kıyafet Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin iptali ve yürütmesinin durdurulması istemiyle Danıştay’da dava açmıştı.

Davayla ilgili birinci incelemesini 6 Aralık 2018’de yapan ve yönetmeliğin yürütmesinin durdurulması istemini reddeden Danıştay 2. Dairesi, başvuruyu temelden da sonuçlandırdı. Daire, yönetmeliğin iptali istemini, 2’ye karşı 3 üyenin oy çokluğuyla reddetti.

Dairenin münasebetinde, laikliğin, “devletin niteliğinde hayat bulan, her ferdin istediği inanca, mezhebe sahip olabilmesini, ibadetini yapabilmesini ve dini inançlarından ötürü öteki vatandaşlardan farklı bir muameleye tabi kılınmamasını sağlayan, din ve vicdan hürriyetini teminat altına alan bir kavram” olduğu söz edildi.

Anayasa’nın 2. hususunda Türkiye Cumhuriyeti’nin laik olmasının yanında, demokratik olduğunun da belirtildiğine işaret edilen münasebette, laiklik kavramının, din ve vicdan özgürlüğünden, din ve vicdan özgürlüğünün de demokrasinden bağımsız olarak değerlendirilemeyeceği kaydedildi.

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) bir kararına atıf yapılan münasebette, “Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi dinî bir sembolün toplumda nasıl algılandığı konusunun, ulusal makamların takdirinde olduğunu vurgulamıştır. Bu karara nazaran, başörtüsünün kuvvetli dış sembol yahut pasif dış sembol olarak sayılması, toplumların yapısına nazaran nasıl algılandığına nazaran değişecek ve bu belirleme ulusal makamların takdirine bırakılacaktır” sözleri kullanıldı.

Türkiye’de başörtüsünün, tarihi, dini ve kültürel boyutuyla uzun yıllar toplumun büyük bir kısmında kabul görmüş ve gündelik ömrün bir kesimi haline geldiği belirtilen münasebette, başörtüsü takanla takmayanın uzun yıllar bir ortada, hatta birebir aile ortamında problemsiz yaşadığı, bunun da başörtüsü takan bireylerin, başka şahıslar üzerinde sistematik bir baskı oluşturmadığını gösterdiği kaydedildi.

Münasebette, AİHM’in İtalya’da okullarda haç işaretinin asılı durmasının laiklik unsuruna muhalif olmadığına, çocuklar üzerinde bir dini tesirinin bulunmadığına, bu sembolün “pasif bir sembol” olduğuna hükmettiği aktarıldı.

Toplum algısına nazaran, başörtüsünün “pasif bir sembol” olarak görüldüğüne kuşku bulunmadığı vurgulanan münasebette, Anayasa’ya nazaran, temel hak ve özgürlüklerin özlerine dokunulmaksızın, yalnızca Anayasa’ya uygun sebeplerle sınırlanabileceği belirtildi. Münasebette, şunlar kaydedildi:

“Mevzuatımızda, kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan işçinin başı örtülü olarak çalışmasını açıkça yasaklayan bir kanun kararı bulunmamaktadır. Dava konusu düzenlemeyle temel hak ve hürriyetlere sınırlama getirilmemiş, din ve vicdan hürriyeti kapsamında devlete düşen olumlu yükümlülük gereği özgürlük getirilmiştir. Daha önce yasallık kaidesi mevcut olmaksızın getirilen sınırlama, dava konusu düzenleme ile kaldırılmıştır. Gerek iç hukukumuza nazaran gerekse memleketler arası kontrata nazaran, yönetime takdir hakkı bağlamında yapılan düzenlemede, laiklik unsuru ile temel hak ve hürriyetlerin kullanılması konusunda bir orantısızlık, kamu faydasına ve hukuka karşıtlık bulunmamaktadır.”

Çoğunluk görüşüne katılmayan iki üyenin karşı oyunda ise yönetmelik değişikliğinin Resmi Gazete’de yayımlanmadığı belirtildi. Karşı oy münasebetinde, Ulusal Savunma Bakanlığınca 15 Şubat 2017’de onaylanan ve Resmi Gazete’de yayımlanmadan yürürlüğe giren yönetmelik değişikliğinin iptaline karar verilmesi gerektiği tabir edildi.