Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) Genel Lideri Devlet Bahçeli, “Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunun 100. yıldönümünde yeni anayasa” vizyonuyla 100 unsurluk anayasa önerisi hazırladıklarını açıkladı. Pekala bu teklifin içinde neler var?
Devlet Bahçeli’nin öncelikle Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve ittifak ortağı Adalet ve Kalkınma Partisi’ne (AKP) sunacaklarını açıkladığı anayasa değişikliği teklifi 4 kısımdan oluşuyor.
Bahçeli, anayasa değişikliği tekliflerinde, verdiği kararlar nedeniyle “Kapatılmalıdır” dediği Anayasa Mahkemesi’nin (AYM) ise “yüksek mahkeme” statüsünden çıkarılıp özel bir statüde düzenlendiğini söyledi. MHP’nin teklifinde, Cumhurbaşkanı ile birlike iki Cumhurbaşkanı Yardımcısı’nın da seçimle işbaşına gelmesi öngörülüyor.
‘Amaç cumhurbaşkanlığı sistemini kurumsallaştırmak’
Partisinin sorumluluk şuuruyla hareket edip “Cumuhriyet’in 100. yılında 100 unsurluk Yeni Anayasa” vizyonuyla hazırladığı anayasa çalışmasını tamamlama evresine geldiğini ve metnin şu anda ellerinde olduğunu söz eden Bahçeli, hedeflerini ise şöyle anlattı:
“Darbeci bir özelliğe sahip ve parlamenter sistemin mantığına nazaran yapılmış mevcut Anayasa ile 15 Temmuz hain darbe teşebbüsü sonrası idare hayatımıza giren Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi, yani, Türk Tipi Başkanlık Modeli ortasında tamiratı, tamiri ve telafisi imkansız bir çelişki ve uyumsuzluk yumağı kelam mevzusudur. Bu çelişkinin yeni bir anayasa marifetiyle hızla aşılması acildir, elzemdir. Bahsettiğim bu uyumsuzluğu ortadan kaldırmak, başkanlık sistemini kurumsallaştırmak, Cumhuriyet’in 100’üncü yılı anısına 100 unsurluk yeni anayasa yapmak, Türk milletine vefa borcumuz, demokratik vazifemizdir.”
MHP Önderi Bahçeli’nin verdiği bilgiye nazaran partisinin yeni anayasa teklifinin temel özellikleri şöyle:
Yeni anayasa önerisi “Başlangıç, Genel Asıllar, Temel Hak ve Ödevler, Cumhuriyetin Temel Organları ve Son Hükümler” halinde dört kısım ve 100 husustan oluşuyor.
Devletin genel temelleri birinci beş hususta düzenlenen, “Devletin biçimi ve nitelikleri” mevcut anayasadaki üzere motamot korunarak birinci unsurda düzenleniyor, hususun son fıkrasında “Bu unsur değiştirilemez ve değiştirilmesi teklif edilemez” kararı düzenleniyor.
Anayasa’nın ikinci kısmında “Temel Hak ve Ödevler” düzenlendi. Birinci kısımda tüm haklara dair ortak rejimi belirleyen “Genel Hükümler” yer alırken, ikinci kısımda “Haklar ve Hürriyetler” başlığı ile temel hak ve hürriyetler “sınıflandırılmadan” en geniş halde teminata kavuşturulması hedefleniyor.
Anayasa’nın üçüncü kısmında, üç kısım halinde “Cumhuriyetin Temel Organları”, yasama, yürütme ve yargı başlıkları ile düzenleniyor. Yasama organı için “Milli birliği sağlama”, yürütme için “kurumsallaşmış başkanlık sistemi”, yargı için “bağımsız ve tarafsız yapılanma” anlayışı ön plana çıkarılıyor.
TBMM Lideri’ne arabulucuk misyonu
Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin (TBMM), yüz yıl evvel kuruluş ideolojisinde var olan “Milli birliği sağlama” misyonunu güçlendirme emeliyle TBMM Lideri’ne “tarafsız konumuyla” ulusal uzlaşmanın sağlanmasında ve siyasi krizlerin tahlilinde arabuluculuk fonksiyonu yükleniyor.
TBMM’nin yetkileri; kanun imalinde, antlaşmaların onaylanmasında ve sona erdirilmesinde, bütçenin kabul edilmesinde, anayasal kurum ve kuruluşlara üye seçmede, meclis soruşturması açılmasında güçlendiriliyor.
Milletvekillerinin dokunulmazlığıyla milletvekilliğinin düşme sebeplerine dair belirsizlikler gideriliyor.
Yürütme organı “Başkan” ve “İdare” halinde iki başlık altında düzenleniyor. Başkanlık Sistemi, yeni anayasa bütünlüğü içinde “kurumsal yapıya” kavuşturularak, Cumhurbaşkanı ile birlikte iki Cumhurbaşkanı Yardımcısının seçilmesi öngörülüyor. Başkanlık kabinesi anayasal statüye dahil edilirken, Başkanlık Hükümet Programı’nın Meclise sunulması sistemi getiriliyor. Başkanlık kararnameleri ile kanunların yetki alanları çatışmayacak biçimde düzenleniyor.
Diyanet yeni bir statü kazanacak
Üniter devlet prensibine anayasada açıkça yer verilerek, idari yapılanmada “il esası” korunuyor.
Anayasal kurumlardan Atatürk, Kültür, Lisan ve Tarih Kurumu varlığı korunurken, Diyanet İşleri Başkanlığı’na yeni statü öngörülerek, “Türkiye Diyanet Kurumu” olarak yine yapılanması sağlanıyor.
TBMM’nin yetkileri artırılarak, yeni bir kurum olan “Türkiye Liyakat Kurumu” ismi altında yeni bir yapılanma öngörülüyor. Merkez Bankası ‘nın statüsü de anayasada düzenleniyor.
Yargı organının yapılanmasında, “Yargı ayrılığı sistemi” devam ettirilmiş, Yargıçlar ve Savcılar Şurası, “Yargı Yüksek Kurulu” ismiyle yine ele düzenleniyor. Avukatlık ve arabuluculuk mesleklerine anayasal statü tanınıyor.
AYM’ye özel statü, yeni Büyük divan
Anayasa Mahkemesi yüksek mahkeme değil, özel bir statüde düzenleniyor. Ulu Divan yargılaması ve siyasi parti kapatma davaları “Yüce Divan” ismiyle oluşturulan yeni bir veriliyor. “Yüksek Mahkemeler” başlığı altında Sayıştay ve Yüksek Seçim Heyeti’nin statüsü yine düzenleniyor. Yargıya ait üye seçiminde TBMM’nin yetkileri genişletiliyor.
Anayasa’nın son kısmında değiştirilme yolu genel olarak korunarak, Anayasa değişikliklerini halkoyuna sunma konusunda TBMM’ye yetki veriliyor.
AKP’den, MHP Genel Lideri Devlet Bahçeli’nin yeni anayasa teklifiyle ilgili birinci açıklama Küme Lideri Naci Bostancı’dan geldi.
Naci Bostancı, “Sayın Bahçeli’nin yeni anayasa teklifini memnuniyetle karşılıyoruz. Bizim de anayasa yazım sürecimiz bitmek üzere. Ayrıntılarıyla birlikte inşallah bayramdan sonra uygun bir vakitte kamuoyu ile paylaşılacaktır” dedi.
“Anayasalar toplumsal uzlaşma metinleri olmak durumundadır” diyen Bostancı, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Biz öncelikle Cumhur İttifakı olarak kendi içimizde bir çalışma yapar ve nihayet öteki partilerle bir süreç yürütmek isteriz. Parlamento’da temsil edilen tüm partiler anayasa konusunda yaklaşımlarının ne olduğunu birer taslak metinle ortaya koyarlarsa, bu yerinde olur.”
Onedio
