19 Haziran 2018’de Erdoğan halktan yetki istemişti. Geçen 2 yıl 9 ayda ülke borca sürüklenirken, halk fakirleşti. İşsiz sayısı 3.3 milyon artarken, TL dolar karşısında yüzde 75.3 paha kaybetti.
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan 19 Haziran 2018’de halka “24’ünde bu kardeşinize yetkiyi verin, ondan sonra faizle, şunla bunla nasıl uğraşılır göreceksiniz” demişti. 24 Haziran’da yapılan referandumla Türkiye, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne geçiş yaptı. Pekiyi, ortadan geçen 2 yıl 9 ayda başkanlık sistemi Türk iktisadında neler değiştirdi, vaadedilenler gerçekleşti mi?
“Kredi ve kart borcu 800 milyar TL’ye çıktı”
Sözcü’den Nuray Tarhan’ın haberine nazaran, milli gelirimiz 67 milyar dolar erirken, vatandaşın cebinden bin 33 dolar daha eksildi. Gerçek işsiz sayısı 3.3 milyon kişi daha artarken, kredi ve kart borcu 800 milyar TL’ye çıktı. Merkez Bankası’nın döviz rezervleri 48.4 milyar dolar açık verdi, inanç azalınca TL her gün daha da paha kaybetti. Geçen 3 yıla yakın vakitte TL karşısında dolar yüzde 75.3, Euro yüzde 78.1, 24 ayar altın ise yüzde 136.4 kıymetlendi.
“Eski sisteme dönülmeli”
CHP Sözcüsü Faik Öztrak, Erdoğan’ın “şahsım hükümeti”nin vatandaşı canı ile cüzdanı ortasında sıkıştırdığını belirterek, “Kapanan iş yerlerinin gelir kaybını bütçeden telafi edeceğine borç verdi. Vatandaş borca batırıldı, iktisat yüksek faiz-değersiz TL sarmalına girdi. Kibir hastalığına yakalanan Erdoğan’ın keyfi davranışları sonucunda, başta Merkez Bankası ülkede hiçbir kuruma itimat kalmadı. Vatandaşın sırtındaki yükün daha fazla ağırlaşmaması için ülkenin önüne sandık kesinlikle gelmelidir. Kalkınmanın önünde takoz olan tek adam parti devleti rejimi değişmeli, yeni ve güçlendirilmiş parlamenter sisteme geçilmelidir” diye konuştu.
“Yaşananların mirası batık iş dünyası ve fakirleşen toplum”
Ekonomist Dr. Murat Kubilay, başkanlık sistemiyle esasen başlamış olan ekonomik bozulmaların arttığını, ülke iktisadının ağır şoklar yaşadığını ve işsizliğin rekor kırdığını söyledi.
Kubilay, “Mevcut finansal kırılganlık, dış siyasette yahut global piyasalardaki rastgele bir şok sonucunda iktisadın içinde bulunduğu buhranı daha da derinleştirebilecek durumda. Yaşananların mirası batık iş dünyası ve fakirleşen toplum oldu. En büyük bedeli ise umudunu kaybeden gençler ödedi” diye konuştu.
“Ekonomide itimat zor”
Bilgi Üniversitesi Öğretim Vazifelisi Prof. Cem Başlevent, başkanlığın getirdiği en büyük farklılıklardan birinin Merkez Bankası liderlerinin basitçe vazifeden alınabilmeleri olduğunu söyledi. Üzerlerinde siyasi baskı hisseden liderlerin sürdürülebilir olmayan siyasetler izlediklerini vurgulayan Başlevent, şunları söyledi:
“Başkan değişiklikleri ve izleyen zıt taraflı siyasetler, hem yabancı yatırımcıyı caydırdı hem de halkın rasyonel yatırım ve harcama kararı vermesini zorlaştırdı. En büyük yanılgı ise düşük faizle büyümeye çalışılması oldu. Bu döviz rezervlerinde önemli erimeye de yol açtı. Seçim yaklaşırken, iktisatta inanç verici idarenin iş başına gelmesi ve radikal kararlar alması sıkıntı görünüyor.”
Onedio
