Sazı ve sesi çok etkileyiciydi. Dinleyen büyülenirdi. Yeğeni Hasan Saltık’ın çıkardığı “Anadolu’nun Kayıp Şarkıları” albümünde “Eşrefoğlu” deyişini o denli bir söyledi ki marş haline geldi. Pek çok sanatçı albümüne okudu. Fakat diğer pek çok deyişini de Sabahat Akkiraz, Selda, Musa Eroğlu ve Kardeş Türküler seslendirdi. Bu dünyadan bir Hozatlı Ahmet Dede geçti.
Saltık ailesinin üzerinde kara bulutlar dolaşıyor bu orta. Hani Âşık Emrah’ın “Felek çakmağını üstüme çaktı” nefesindeki üzere Azrail de çakmağını Saltık ailesinin üstüne çakmış, aranıyor. Evvel geçen ay Hasan Saltık’ı birdenbire yitirdik. Onun kırkı çıkmadan Hozatlı Ahmet Dede’nin eşi Fethiye Ana’yı artık de Hasan Kalan’ın amcası Hozatlı Ahmet Dede olarak anılan Ahmet Yurt’u. Ailenin bir kolu Yurt soyadını, öbür kolu Saltık soyadını almış. O nedenle Hasan Saltık’la soyadları farklı olsa da tıpkı ailedenler.
Sabahat Akkiraz, Ahmet Dede ve Hasan Saltık
Ahmet Dede, şeker hastalığı nedeniyle uzun bir müddettir sıhhat sıkıntılarıyla cebelleşiyordu. 1934 doğumluydu lakin belleği ve vücudu sağlıklıydı. Hozat’a her yolum düştüğünde evvel ailemin bir kolunun yaşadığı Bargini köyüne akabinde da Hızan Dağı’nın eteğinde yaşayan Hozatlı Ahmet Dede’ye uğrardım. Son gittiğimde kızı, “Şeker, babamın belleğini zayıflattı. O nedenle seni tanımazsa üzülme” demişti. İçeri girip elini öptüğümde “Kızım ben seni iyi tanıyorum fakat bu kör muhtemel hastalık beynimi harap etti. Sen kimdin hele bir hatırlat bana” deyince dedemin ismini söyleyince benim ismimi de kendisi hatırlayıp söyleyiverdi. Tığ üzere tanıdığım Ahmet Dede oldukça kilolanmıştı. Halbuki meskenine giderken kendisini eskisi üzere göreceğimi düşünerek onun sazını ve nefeslerini dinlemeyi umuyordum.
Neyse ki Hozat’ta konutunda bir gece sabahın birinci ışıklarına kadar süren muhabbeti ve çalıp söylemesini Hasan Akkiraz, Tunceli merkezde Huzur Restoran’ın terasında Mazgirtli Hüseyin Doğan Dede’nin de bulunduğu muhabbetimizi de sevgili meslektaşımız Ferit Demir kayda almıştı.
Ahmet Yurt Dede, arşivimize çok bedelli eserler kazandırdı. Yörenin pek çok deyişi, evvel Almanya göçü sonra da terörle uğraş ismi altında köylerin boşaltılmasıyla yurdunu terk eden dedelerle birlikte yitip gitmişti. Bu jenerasyonun tahminen de son temsilcisi Ahmet Yurt Dede sayesinde değerli bir kısmı kayda geçti.
Onu geniş kitlelerin tanıması evvel Musa Eroğlu’nun “Hasretin Beni Yakıyor” ile “Ela gözlü nazlı pirim” isimli deyişleri okuması ile oldu. Birebir deyişi Selda da seslendirdi. Sonraki yıllarda Sabahat Akkiraz da ondan “Fatma Ana’nın saç bağı”, “İçi Kâfir dışı Müslüman Çoktur” ve “Döktüğüm Kanlı Gözyaşım” deyişlerini seslendirdi. Radyo repertuvarında da bulunan ve çocukluğumuzdan beri bildiğimiz “Eşrefoğlu Al Heberi” deyişi Hasan Saltık’ın çıkardığı “Anadolu’nun Kayıp Şarkıları” albümünde yer aldı. Bu yapıtı okumayan kalmadı.
Ahmet Yurt Dede’nin çok tesirli bir sesi vardı. Bir o kadar da gür. Hozat’ta o okuduğunda neredeyse Pertek’ten duyulurdu. Sazı da kendine hastı ve çok etkileyiciydi.
HAKEMLİĞİ BERBATTI
Hozatlı Ahmet Dede’nin sesi, sazı, deyişleri ve erkan yürütmesi ne derece uygunsa hakemliği bir o kadar berbattı. Bir Tunceli seyahatimizde Dede’yi de alıp Munzur gözelerine gitmiştik. Bir arkadaşımla Munzur Suyu’na ayaklarımızı sokup “Kim çok kalır” yarışına girmiştik. Kaybeden bir oğlak ziyafeti çekecekti. Dede’den hakem olmasını istedik. Ahmet Dede, “Kızım Miyase beni bu türlü kumar üzere işlere alet etme” dediyse de ikna ettik. Arkadaşımla paçaları sıvayıp suya girdik. Arkadaşım hile yaptı ve “Ben kazandım” dedi. Ahmet Dede de “Evet o kazandı” deyince “Aşk olsun dede ya, bal üzere hile yaptı. Yakışıyor mu sana? Bir de baba dede dostum olacaksın” diye çıkıştım. Eliyle yanına çağırdı. Kulağıma eğilip, “Bence de sen kazandın. Fakat o mihman. Konuktan oğlak alınır mı?” diye bir diskur çekti. Sonunda oğlak ziyafetini Ahmet Dede’nin yeğeni Veli Saltık çekti de tartışma bitti.
Uğurlar olsun Ahmet Dede, seni tanımak, muhabbetlerinden nasiplenmek büyük bir onurdu.
Cumhuriyet
