İkili ilgilerde en çok karşılaşılan durumlardan biri de duygusal şantaj. Pekala, ikili bağlantıda maruz kaldığımız durumun duygusal şantaj olduğunu ve manipülasyona uğradığımızı nasıl anlayabiliriz?
Duygusal şantaj; suçluluk, endişe, bağ, sorumluluk üzere hisleri kullanarak kişinin manipülasyona maruz bırakılmasıdır.
Duygusal şantaj, ikili münasebetlerde bir tarafın istediğini elde etmek için önündekinin hislerini suistimal etmesi durumudur. Kapsamı ve çizgileri fizikî şantaj kadar bariz olmayan bu durum, kişisi en az fizikî şantaj kadar zorlayabiliyor. Birçok devir başımıza gelen şeyin duygusal şantaj olduğunu dahi fark edemiyoruz.
Psikoterapist Suzan Forward'ın çalışmalarıyla gündeme gelen duygusal şantaj, birinci olarak 1947 yılında akademik çalışmalara bahis olmuştu.
İkili muhaberenin en yıpratıcı çeşitlerinden biri olan duygusal şantaj, birinci periyotlarda öğretmen-öğrenci ya da ebeveyn-çocuk alakası başlıklarında inceleniyordu. Vakit içerisinde duygusal şantajın her türlü ikili ilgide başvurulan bir usul olduğu ortaya konuldu.
Duygusal şantaj çeşitlerini, taraflar arasında duygusal bir bağ kurulan her münasebette görmek mümkün.
Kişileri sevgisizlikle tehdit etmek, vicdan azabı çektirmek, suçluluk duygusu hissettirmek üzere usulleri olan duygusal şantaj, duygusal bağ kurulan her münasebette görülebiliyor. Arkadaşlık ilgileri, ebeveyn ya da kardeşlerle olan münasebetler ve çiftler arasındaki bağlar, duygusal şantaja en çok rastlanılan ortamlar.
Duygusal şantaj, birebir devirde münasebetin çığrından çıktığının ve bitmek üzere olduğunun da habercisi.
İkili alakalarda duygusal şantaja başvurulması, bağlantının vadesinin dolduğunun da en değerli işaretlerinden biridir. Çünkü kişinin zafiyetlerini kullanarak onu muayyen şeylere zorlamak, alakanın aslında toksik bir hal aldığını gösteriyor. Münhasıran romantik bağlantılarda bu türlü bir muhaberenin sürdürülebilmesi pek mümkün olmuyor.
Ilgilerimizde duygusal şantaja maruz kaldığımızı anlamanın birçok metodu var.
Fizikî şantajda tehdit ögesi çok daha açıktır. 'Bana şu kadar para vermezsen hususî haberlerini herkesle paylaşırım' üzere söylemlere maruz kalıyorsanız, şantaja uğradığınız çok açıktır. Tıpkı hengamda bu bir cürüm ögesidir.
Duygusal şantajda ise manipülatif davranan taraf, mağduru pres altına almak ve istediğini yaptırmak için birçok farklı usul kullanıyor olabilir.
Şayet talep tehditle birlikte sunuluyorsa duygusal şantaja maruz bırakılıyor olabilirsiniz: Onunla bir daha görüşürsen senden ayrılırım!
Duygusal şantaja maruz kaldığınızı anlamanın en net yolu, karşı tarafın talebini nasıl ilettiğine bakmaktır. Şayet gelen talep çok net ise ve tehdit ile birlikte sunuluyorsa, duygusal şantaja maruz bırakılıyor olabilirsiniz.
'…. yapmazsan sonuçlarına katlanırsın.' ya da '…. yapmazsan bu ilişkiyi bitiren taraf aslında sen olacaksın.' üzere söylemler, manipülatif davranan bireylerin sıklıkla başvurduğu usuller arasında.
İstediğini sahaya dek karşı tarafı görmezden gelmek, küçümsemek, ilgisiz davranmak vb. durumlar, duygusal şantaj işaretleri arasında.
Karşı tarafın üzerinde basınç kurmak ve suçluluk/yalnızlık hissi oluşturmak için yapılan tüm davranışlar, duygusal şantajın işaretleri olabilir. Manipülatif davranan taraf, istediğini elde edene kadar karşı tarafı bunaltmaktan çekinmez.
Haksız bir sebeple insana kendini günahlı hissettirmek, şantajcının en sık başvurduğu formül.
Ruhsal ağırlık kurmanın maatteessüf bir limiti yok. Manipülatif davranan bireyler, istediklerini elde edene kadar her türlü duygusal sisteme başvurabiliyor. Sıklıkla kullanan cümlelere örnek vermek gerekirse;
– ….ileride evlatlarına hesabını sen verirsin.
– … yapmazsan bana yaptıklarını çocuklara/ailene söylerim.
– …. ailenin vebalini de alacaksın.
– …. arkadaşlarının sana ne gözle bakacağının farkında mısın?
– …. sen bencil davrandığın için bunlar başımıza geliyor.
Kendine zarar vermekle tehdit etmek, duygusal şantajın en uç örneği olabilir.
Kendine zarar vermek ya da zarar vermekle tehdit etmek, manipülasyon yapan şahısların sıklıkla başvurduğu metotlardan biri. Bir işi sabote etmekle tehdit etmek de tıpkı kapıya çıkıyor. Örneğin, 'Şuraya taşınmazsak meskeni yok pahasına satarım.'
Abartılı bir halde boş özürler dilemek de emsal bir tesire sahip.
İronik bir üslupla; 'geleceğimizi düşündüğüm için özür dilerim.', 'Senin iyiliğini istemek benim cürmüm.' üzere boş özürler dilemek, karşı tarafa basınç kurmak için sıklıkla kullanılan bir sistem.
Sairlerini da hususa dahil edip cephe oluşturarak ağırlık yaratmak.
Duygusal şantaj uygulayan şahıslar, mağdur olduklarını etrafınıza duyurup pres oluşturmaktan hoşlanırlar. Bu sayede muhitinizdeki kişileri da örgütleyerek destek toplarlar ve istediklerini elde etmeye daha da yaklaşırlar.
Sairleriyle kıyaslayarak ezmeye çalışmak ve pres altına almak.
Görece daha uzak kişilerin bile daha anlayışlı/yardımsever davrandığını göstererek ağırlık yaratmak, duygusal şantaj uygulayan tarafın en çok başvurduğu prosedürlerden biri. Borç istenilen yakın arkadaşa, daha uzak arkadaşlardan bile daha büyük destek gördüğünü söylemek buna örnek sayılabilir.
Bedel verdiğiniz şeylerden mahrum bırakmakla tehdit etmek.
Örneğin, yıllardır birlikte büyüttüğünüz, duygusal bağ kurduğunuz köpeği bir daha görmemekle tehdit edilebilirsiniz. Periyot dönem bu üzere anlaşmazlıklar duruşmaya de taşınıyor. Kişiyi sevdiği şahıslardan, arkadaş kümesinden ya da evcil hayvan dostlarımızdan mahrum bırakmakla tehdit etmek, en acımasız duygusal şantaj çeşitlerinden biri.
Sıradan bir tartışma ile duygusal şantaj arasındaki farkı ayırt etmek her vakit kolay olmayabiliyor. Duygusal şantaj uygulayan tarafın bu hareketleri arka niyetle yaptığını söylemek her hengam akıllıca olmayabilir. Kaybetme korkusu üzere nedenlerle bu fiillere bilinçsizce başvuruluyor olabilir. İkili muhaberede bunlara misal problemler yaşadığınızı düşünüyorsanız, eksperlerin desteğine başvurmanız sağlıklı olacaktır.
Bu başlıklar da ilginizi çekebilir;
Onedio
