Toxoplasma gondii isimli tek hücreli bir parazit, fareleri kedilerin karşısına çıkacak yürekli bir canlıya dönüştürebiliyor. Uzmanlar kedilere geçen parazitin insanları da risk almaya teşvik edebileceğini söylüyor.
Independent Türkçe’de yer alan habere nazaran, Toxoplasma gondii isimli tek hücreli bir parazit, olağanda riskten kaçınan bir fareyi bahadır bir kemirgene dönüştürüyor ve kedilere av olmasını sağlıyor. Parazit, beyin manipülasyonu denen bu prosedürle kedilerin bağırsaklarına yerleşip, buradaki uygun şartlarda üreme imkanı buluyor. Hatta bu fareleri yiyen kediler, paraziti insanlara da bulaştırabiliyor.
Pekala beşerler da tıpkı fareler üzere parazitin denetimine mi giriyor?
Sorunun karşılığı biraz karmaşık. Araştırmalara nazaran paraziti taşıyan bireylerin birtakım risklere girme mümkünlüğü başkalarından daha fazla. Lakin bunun nasıl mümkün olduğu şimdi belirli değil.
İnsanların Toxoplasma gondii’ye karşı bağışıklığı bulunmuyor. Aslında dünya nüfusunun en az üçte birinin bu parazitin neden olduğu toksoplazmoz enfeksiyonuna yakalandığı düşünülüyor. Beşerler evcil kedilerinin kumunu temizlediklerinde yahut yalnızca az pişmiş etle gereğince yıkanmamış zerzevatları tüketerek bu paraziti kapabiliyor.
Parazite karşı antikor geliştirenlerin trafik kazası yaşama ihtimali daha yüksek.
Parazitin iş dünyasında alınan kararları nasıl etkilediğini inceleyen strateji ve girişimcilik profesörü Markus Fitza, “Enfekte olduğunuz anda grip gibisi hafif semptomlarınız olabilir lakin çoğumuz farkına varmayız” diyor. Live Science’a konuşan Fitza, kelamlarını şöyle sürdürüyor:“İnsan beyninin temelleri, büyük şemada fareninkine hayli emsal.”
Özcesi tıpkı enfekte olmuş bir farenin daha maceracı olması üzere, enfekte olmuş bir insanın da risk almaya daha yatkın olduğu düşünülüyor. Örneğin Türkiye’de 370 kişinin, Çekya’da da 600 kişinin incelendiği iki çalışma, Toxoplasma gondii’ye karşı antikor geliştirdiği tespit edilen insanların otomobil kazası geçirme ihtimalinin arttığını gösteriyor.
Parazitin insanların davranışlarını nasıl etkilediğine dair kâfi bilgi bulunmasa da iki çalışmaya imza atan bilim insanları, parazitin beyinde bıraktığı kistlerin rol oynayabileceğini söylüyor. Zira bu kistlerin, beyinde dopamin üretimini arttırdığı ve dopaminin de insanların ödül ve risk değerlendirmelerini etkilediği biliniyor.
Toksoplazmoz bunun yanında, öfke sorunlarıyla de ilişkili.
Chicago Üniversitesi’nde yapılan bir araştırmaya nazaran IED (Aralıklı Öfke Patlaması) diye bilinen psikiyatrik bozukluktan mustarip bireylerde, toksoplazmoz tanısı mümkünlüğü iki kat daha fazla.
Öte yandan Fitza’nın kendi çalışması, parazitin etkilediği risk eğiliminin iş dünyasında olumlu sonuçlanabileceğini de ortaya koyuyor. Fitza’ya nazaran, paraziti taşıyan teşebbüsçüler, taşımayanlara kıyasla, yılda ortalama 6 bin dolar fazla kazanma eğilimi gösteriyor.
Fitza ve meslektaşlarının gerçekleştirdiği çalışmanın teorisine göre, Toxoplasma gondii’nin insanların beyinlerini manipule ederek, kendi şirketlerini kurmaktan ve bunun için mevcut işlerini bırakmaktan daha az korkmalarını sağlıyor.
Ancak Toxoplasma gondii’nin insan zihnini denetim edebileceği bir yol en azından şimdilik bulunmadı. Yani Toksoplazmozdan mustarip şahıslar, parazitin buyruklarını uygulayan “zombiler” olarak düşünülmemeli.
Ayrıyeten farelerin tersine insan davranışlarını daha riskli hale gelmesi parazite yarar sağlamıyor. Tekrar de insanlarda birtakım davranış değişikliklerine yol açtığı düşünülürse, kedi kumlarına, ve çiğ etlere ve kirli sebzelere karşı dikkatli olmakta yarar var.
Onedio
