Meksika'nın son dönemlerdeki en güçlü karteli olarak kabul edilen Cartel Jalisco Nueva Generacion (CJNG), paylaştığı bir videoyla Meksika hükümetine adeta meydan okudu. Imajlardaki 'elit' kümenin çok sayıda zırhlı araca ve ağır makineli silaha sahip olduğu görülüyor. CJNG'nin başında eski bir polisin olduğu, içerisinde kişisel kuvvetlerden ayrılan erlerin bulunduğu belirtiliyor.
CJNG üyelerini uzun zırhlı araç konvoyuyla birlikte gösteren videonun ne vakit ve nerede çekildiği tam olarak görünür değil.
Meksika Güvenlik Bakanı Alfonso Durazo görüntüleri analiz ettiklerini söyledi.
Meksika'da karteller hakkında bilinmesi gerekenler
Pasifik Okyanusu, Karayip Denizi ve Meksika Körfezinde 9 bin 300 kilometreden fazla kıyısı olan ve ABD ile de 3 bin 140 kilometrelik sona sahip Meksika'da birbirleri ve güvenlik güçleri ile çatışan, bazen yeni ittifaklara giden 9 büyük kartel ve bu kartellerle bağlı 80 alt küme ve çete bulunuyor.
Kartellerin tarihi ne?
1930’larda Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ve Latin Amerika kıtası arasında süren alkol kaçakçılığı, 1960’larla bir arada uyuşturucu kaçakçılığına evrildi. Latin Amerika’da Kolombiyalı Pablo Escobar ile yaygın hale gelen uyuşturucu kaçakçılığı, Meksika’yı evvel bir pazar, akabinde ise ana üretici ve dağıtıcı haline getirdi. Meksika’nın mahsusen Sinalao nahiyesinde bulunan Culiacan kenti, 1980’lerin sonu itibarıyla kokain ticaretinde bir ivme kazanarak ünlendi.
Uyuşturucu ticareti, cinayet, insan kaçakçılığı
Karteller, uyuşturucu ticaretinden cinayete kadar birçok yasadışı formüllere başvuruyor. Güvenlik güçlerine pusular kuran, hasımlarını ve mahzur olarak gördüğü kişileri infaz eden karteller, kokain, eroin, metamfetamin ve esrar üzere uyuşturucu unsurların yanı sıra silah, akaryakıt, maden, avokado, alkol, narenciye ve insan kaçakçılığı yapıyor.
En büyük kartel CJNG
Meksika'nın en eski ve en bilinen kartellerinden Sinaloa'dan ayrılarak 2011 yılında ortaya çıkan ve bugün 74 kentte çatışmanın yanı sıra 32 eyaletin 27'sinde varlık gösteren Cartel Jalisco Nueva Generacion (CJNG) son devirde devlette en büyük kartel olarak görülüyor.
Bu kartel, tıpkı Ovidio Guzman vakasında olduğu üzere 2012 yılında Zapopan kentinde yakalanan ve adamları kenti savaş yerine çevirince devletin muaf bırakmak zorunda kaldığı El Mencho lakaplı eski polis Nemesio Oseguera Cervantes tarafından yönetiliyor.
Toplumsal medyaya yükledikleri propaganda görüntülerinde askeri kıyafetler, hamle yelekleri, antibalistik yelekler, kask ve sofistike silahlarla sistemli bir orduyu andıran ve hakimiyet kesimlerinde birçok araçtan oluşan silahlı konvoylarla gövde gösterisi de yapan CJNG, Jalisco, Baja California, Michoacan, Guerrero, Guanajuato, Oaxaca, Veracruz eyaletlerinde varlık göstermeye ve güç kazanmaya devam ediyor.
'El Chapo' ile tanınan Sinaloa karteli kimi yerlerde hâlâ dinamik
El Chapo'nun yakalanmasının akabinde güçten düşen Sinaloa karteli ise devletin 17 eyaletinde hata işlemeyi ve çatışmayı sürdürüyor.
Güney ve Orta Amerika memleketlerinin yanı sıra Afrika'da da varlık gösteren ve CJNG'ye karşı gerileyen Sinaloa karteli memleketteki Sinaloa, Durango, Sonora Baja California ve Chihuahua eyaletlerinde hala çok aktif.
El Chapo 2014’te yakalanmış, akabinde hapishaneden kaçmış ve 2016’da Meksika’da yakalanarak tekrar tutuklanmıştı. Sinaloa kartelinin başına ise El Chapo’nun oğlu Ovidio Guzman Lopez gelmişti.
El Chapo'nun oğlu Ovido için resmen iç savaş çıktı
Ovidio Guzman'ın Ekim 2019'da Culiacan kentinde birkaç saatliğine yakalanması sonrasında ise emniyet güçleri, kenti savaş sahasına çeviren karteller önünde dayanamayıp Ovidio'yu özgür bırakmak zorunda kalmıştı.
Detaylar için
CJNG ve Sinaola dışında 7 kartel daha var
Meksika'da bu iki büyük yasa dışı kümenin yanı sıra yeraltı dünyasında kelam sahibi olan vesair 7 kartel ve kesimleri şu formda sıralanıyor:
“Chihuahua eyaletinde 'Cartel de Juarez', Tamaulipas ve Quintana Roo eyaletlerinde 'Cartel del Golfo', Guerrero, Morelos, Nayarit ve Sinaloa eyaletlerinde 'Los Beltran Leyva', Baja California eyaletinde 'Tijuana', 'Los Arellano Felix' ve CJNG'nin müttefiki 'Tijuana Nueva Generacion', Michoacana eyaletinde ise 'Familia Michoacana'.”
Meksika ordusundan ayrılan eski şahsi kuvvetler mensuplarınca kurulduğu bilenen Los Zetas ve kurucularını aziz ilan edip tarikatlaşma eğilimleri gösteren Tapınak Şövalyeleri kartellerinin ise iç hesaplaşmalar, hasımları ve güvenlik güçlerinin operasyonları ile artık kaybolma noktasına geldiği bedellendiriliyor.
Meksika'da Tapınak Şövalyeleri insanlık dışı ritüeller, Los Zetas ise güçlü infazları ile biliniyordu.
300 bin kişi hayatını kaybetti
Devlette 2006 yılında devrin Devlet Başkanı Felipe Calderon'un kartellere karşı başlattığı ve halefi Enrique Pena Nieto'nun sürdürdüğü agresif savaş ile içinden çıkılmaz hale gelen şiddet dalgasında hayatını kaybedenlerin sayısının 300 bini aştığı kaydediliyor.
Güvenlik güçlerinin de insan hakları ihlallerine imza attığı belirtilen bu şiddet dalgasında Meksika basınının STK raporlarına dayandırdığı rakamlara nazaran, 340 binden fazla kişi taraflarından edildi, 40 bine yakın kişi ise kayboldu.
Onedio
