NASA’nın Juno uzay aracı, Jüpiter’in karanlık kutupları üzerinde dalgalanan yeni halkalar keşfetti. Bilim insanları bu halkaların, Dünya’da “kuzey ışıkları” diye bilinen aurora emisyonları olduğunu söz ediyor.
Independent Türkçe’nin aktardığı bilgiye nazaran, Juno uzay aracındaki Ultraviyole Spektrografı (UVS) isimli aygıtın yakaladığı halka formundaki emisyonların saniyede 3,3 ila 7,7 kilometre süratle genişlediği tespit edildi.
Kelam konusu aygıtın dizaynında vazife alan, Güneybatı Araştırma Enstitüsü’nden (SwRI) araştırmacılar, bu emisyonların Jüpiter’in muazzam manyetosferinin hududundan geçen yüklü parçacıklar tarafından oluşturulduğunu belirtti.
Çalışmanın başyazarı Vincent Hue, kelam konusu emisyonların oluşumunda Güneş rüzgarlarının rol oynadığını söyledi
“Güneş rüzgarı, Güneş’in yaydığı süpersonik ve yüklü parçacık akışıdır. Bu parçacıklar Jüpiter’e ulaştığında manyetosferiyle etkileşime giriyor. Bu etkileşimi şimdi iyice anlayabilmiş değiliz.”
Jüpiter’deki auroralar, tıpkı Dünya’da olduğu üzere, gezegenin manyetosferine giren yüklü parçacıklarla alakalı. Lakin Jüpiter’in manyetosferi Dünya’nınkinden yaklaşık 20 bin kat daha güçlü. Bu da çok daha büyük bir manyetosfer yarattığı manasına geliyor. O denli ki rüzgarlar gaz devine ulaşmadan evvel 6 milyon kilometre kadar saptırılabiliyor.
NASA’nın Hubble Uzay Teleskobu ve Juno’nun yaptığı evvelki müşahedeler, Jüpiter’in güçlü auroralarının birçoklarının iç süreçler, yani manyetosfer içindeki yüklü parçacıkların hareketi nedeniyle ortaya çıktığını göstermişti.
Öte yandan, Juno’nun UVS aygıtının tespit ettiği vakitle genişleyen emisyon halkaları, zayıf bir aurora cinsine işaret etti.
Çalışmanın ortak muharriri Bertrand Bonfond, “Halkaların yüksek enlemlerde bulunması, emisyonlara neden olan parçacıkların, manyetosferin Güneş rüzgarıyla karşılaştığı hududunun yakınından geldiğini gösteriyor” diye konuştu.
Bilim insanları Güneş rüzgârlarından gelen plazmanın gezegen plazmasıyla etkileşime girdiği, manyetosferin dış kısmında bulunan bölgelerden yayıldığını varsayım ediyor. Fakat Jüpiter auroralarının oluşumunda bu rüzgarların rolü, tam olarak bilinmiyor.
Araştırmanın ortak muharriri Thomas Greathouse, “Dünya’dan yıllardır yapılan müşahedelere ve uzay aracı ölçümlerine karşın, Güneş rüzgarının Jüpiter’in auroral emisyonlarını nasıl denetim ettiğini şimdi tam olarak anlayamadık” dedi ve ekledi:
Jüpiter’in manyetosfer dinamikleri, yüklü parçacıkların bu manyetosferdeki hareketi, büyük ölçüde gezegenin dönüşüne bağlı. Jüpiterin dönüşü yalnızca 10 saat sürüyor. Güneş Sistemi’ndeki en süratli dönen gezegen. Güneş rüzgarının rolüyse hala tartışılıyor.
Başyazar Hue ise Journal of Geophysical Research: Space Physics isimli hakemli bilimsel mecmuada yayımlanan bulguları şöyle yorumluyor:
Bu çalışma, kelam konusu özellikleri hangi süreçlerin ürettiğini ortaya koyamadı. Lakin Juno misyonu, bu belgisiz, süreksiz olaylardan daha fazlasını yakalamamızı ve incelememizi sağlayacak.
Onedio
