Geçtiğimiz günlerde toplumsal medyada viral olan, haber sitelerinde ve hatta gazetelerde kendine yer bulmuş kimi haberler gerçeği yansıtmıyor fakat birinci etapta hepimiz bunun aksisi olduğunu düşündük.
Gelin, bu haberler neymiş ve işin aslı nasılmış daima birlikte görelim.
Ayrıntılara geçmeden, bir evvelki içeriğimizi de şöyle bırakalım
Teyit.org işbirliği ile…
1. “Pınar Gültekin'in katil zanlısı Cemal Metin Avcı'nın, Muğla'nın Akyaka ilçesindeki 'Cüce' isimli barların sahibi olduğu iddiası”
Muğla’da ailesinin kendisinden haber alamamasının akabinde cinayete kurban gittiği ortaya çıkan Pınar Gültekin’in katil zanlısı Cemal Metin Avcı’nın sahibi olduğu barın, Akyaka ve Kötekli ilçelerindeki Cüce Bar ile tıpkı işletme olduğu tez edildi. Yer yer açık adres dahi verilirken, sav birtakım haber sitelerinde de yer buldu.
Fakat sav yanlış. Muğla'da üç farklı “Cüce” isimli işletme bulunuyor. Bunlardan Akyaka ve Kötekli işletmeleri Ada Grup'a ilişkin ve Ada Küme Cemal Metin Avcı ile alakalarının olmadığını açıkladı.
Vilayette Avcı'nın sahibi olduğu üçüncü işletme de tıpkı ismi taşımakla birlikte, Menteşe (Merkez) ilçesinde bulunuyor, Akyaka'da değil.
Bu işletmenin Ticaret Sicil Gazetesi'ndeki kayıtlarında Cemal Metin Avcı’nın ismini görmek mümkün. Ada Küme ile Avcı ortasında “isim hakkı” ihtilafı da yaşanmış. Akyaka ve Kötekli işletmelerinin sahibi Ada Küme 27 Ağustos 2019 tarihinde noter aracılığıyla “Cüce” markasının isim hakkı konusunda Cemal Metin Avcı’ya işletmesi ve toplumsal medya hesaplarında “Cüce” ismini kullanmaması için bir ihtarname göndermiş.
Türk Patent Enstitüsü’nün online arama portalında “cüce” ismi aratıldığındaysa markanın farklı formlarda tescil edildiği görülebiliyor. Yeniden Ada Küme ile Cemal Metin Avcı’nın markalarının farklı olduğu da bu listedeki sonuçtan anlaşılabiliyor.
Sav ile ilgili çok viral paylaşımlara rastlanmasa da, bu türlü vakitlerde yanlış bilgi suçsuz insanların hayatlarını etkileyebilir. Sonuç olarak tez yanlış.
Link
2. “Google ve Apple'ın harita uygulamalarından Filistin'i sildiği iddiası”
Toplumsal medyada ve birtakım haber sitelerinde Google ve Apple'ın harita uygulamalarından Filistin’i sildiği sav edildi. 16 Temmuz 2020 tarihinde yapılan paylaşımlarda vakanın birkaç gün evvel yaşandığı söylendi.
Fakat sav gerçek değil. Birinci olarak 2016 yılında gündeme gelen hususla ilgili o tarihte Google bir açıklama yapmış ve Filistin isminin Google Haritalar’da daha evvel de etiketlenmediğini söylemiş.
Filistin'in Google ve Apple Haritalar'dan silindiği savı birinci olarak 2016'da gündeme gelmiş. Filistin Gazeteciler Forumu 25 Temmuz 2016'da Google’ın Filistin'i haritalarından kaldırma kararı aldığını sav etmiş.
Lakin Google sözcüsü bir açıklama yaparak, Filistin etiketinin Google Haritalar’da daha evvel de bulunmadığını, yani bu türlü bir etiketin olmadığını söylemiş.
Bahsin yaygınlaşmasının akabinde 2016’da Change.org’da “Google: Put Palestine On Your Maps!” başlıklı bir imza kampanyası başlatılmış. Vakanın tekrar gündeme gelmesiyle birlikte kampanyaya imza verilmeye devam ediyor.
Sonuç olarak Google ve Apple Haritalar’dan Filistin’in birkaç gün evvel silindiği gerçek değil. Google, Filistin etiketinin daha evvel de kullanılmadığını söylüyor. Haritalarda ise Filistin’e ilişkin topraklar çizgilerle gösteriliyor.
Link
3. “ABD Ulusal Alerji ve Enfeksiyon Hastalıkları Enstitüsü Yöneticisi Anthony Fauci, insan kaçakçılığı suçlamasıyla ABD'de tutuklanan Ghislaine Maxwell'in kız kardeşiyle evli olduğu iddiası”
Toplumsal medyada gündeme gelen ve Teyit'e de ihbar olarak gönderilen gönderide ABD Ulusal Alerji ve Enfeksiyon Hastalıkları Enstitüsü Yöneticisi Anthony Fauci’nin insan kaçakçılığı suçlamasıyla ABD’de tutuklanan Ghislaine Maxwell’in kız kardeşiyle evli olduğu sav edildi. Sav Türkiye’de olduğu üzere ABD’de de yayılmış, benzeri gönderiler sıklıkla paylaşılmıştı.
Lakin argüman gerçek değil. Anthony Fauci'nin evli olduğu kişi Christine Maxwell değil Christine Grady. Grady, tez edildiği üzere Ghislaine Maxwell’in kız kardeşi de değil, ortalarında rastgele bir akrabalık bağı yok.
Fotoğraflardaki bireyler birinci bakışta misal üzere görünseler de, birebir kişi değiller. Paylaşılan gönderide yer alan kişi sav edildiği üzere Christine Maxwell değil.
Fotoğraf 2016 yılında Beyaz Saray’da verilen bir davette çekilmiş ve açıklamasında da fotoğraftaki bireylerin Anthony Fauci ve Christine Grady olduğu yazıyor.
Christine Grady New Jersey doğumlu, Ulusal Sıhhat Enstitüleri Klinik Merkezi’nde Biyoetik kısmı lideri olarak misyon yapan bir hemşire ve biyoetikçi. Biyomedikal ve biyoetik mevzularında yazılmış onlarca makalesi var.
Başka fotoğrafta yer alan kişi ise ortalarında reşit olmayanlar da olan çok sayıda kişinin taciz edilmesine yardım etmekle suçlanan ve 2 temmuz 2020'de tutuklanan Ghislaine Maxwell’in kız kardeşi Christine Maxwell. Christine, Magellan’ın yaratıcılarından biri ve kurucu ortağı olarak bilinen bir İngiliz internet içeriği öncüsü ve eğitimcisi. Tez edildiği üzere Anthony Fauci ile değil fizikçi Roger Malina ile evli.
Dikkatli bakıldığında yüzlerindeki farklılık da dikkat çekiyor. İkisinin de kısa saçlı ve uzun yüz sınırlarına sahip olması yanlış anlaşılmalara neden olmuş lakin isim benzerliği dışında hiçbir ortak noktaları yok.
Link
4. “Tayland'da bir mağarada altı metrelik insan iskeleti bulunduğu iddiası”
Güney Tayland’daki Krabi’de altı metre uzunluğunda insan iskeleti bulunduğu sav edildi. Tez geçtiğimiz yıl YouTube’da da paylaşılmıştı.
Lakin tez yanlışsız değil. Fotoğraftaki iskelet, bir sanat yapıtı. Tu-Wei Cheng isimli sanatkara ilişkin “Giant Ruins-Dev Kalıntılar” isimli eser, 2018 yılında Tayland’ın güneyinde yer alan Krabi bölgesindeki bienalde sergilenmiş. Yerin ismi de Krabi mağarası değil, Khao Khanab Nam mağaraları. Mağaraların bulunduğu bölge Krabi olarak anılıyor.
Görseli tersten aradığımız vakit dev iskeletle ilgili yayınlanmış eski tarihli haberlere ulaşıyoruz.
Birebir görsellerini kullanıldığı haberlerden birinde Tayvanlı sanatçı Tu-Wei Cheng’in Tayvan Bienali için plastikten yaptığı “Giant Ruins- Dev Kalıntılar” isimli dev insan iskeleti ve ona sarılan yılanın bienalin beğenilen yapıtlarından olduğu belirtiliyor.
Sanatkarın çalıştığı galerinin internet sitesinde de 2 Kasım 2018 – 28 Şubat 2019 tarihleri ortasında gerçekleşen bienaldeki işin ayrıntıları yer alıyor. Sanat yapıtının Güney Tayland’ta bulunan Khao Khanab Nam Mağaralarında bulunduğu belirtilirken, bienale katıldığı bilgisi sanatkarın özgeçmişinde de yer alıyor.
Link
5. “Aşağıdaki fotoğrafın Türkiye'de makam araçlarının konvoyunu gösterdiği iddiası”
Toplumsal medyada birinci olarak 2016’da yayılan bir fotoğraf son günlerde yine dolanıma girdi. Bisiklete binen Hollanda başbakanıyla bir konvoy fotoğrafının karşılaştırıldığı paylaşımda, konvoy fotoğrafının Türkiye’de Cuma namazına giden makam araçlarına ilişkin olduğu argüman edildi.
Fakat sav gerçek değil. Fotoğraf, 2014’te düşen Malaysia Airlines uçağında hayatını kaybedenlerin cenaze konvoyunu gösteriyor.
Fotoğraf, 17 Temmuz 2014’te Amsterdam-Kuala Lumpur uçuşu sırasında düşen Malaysia Airlines’a ilişkin uçakta hayatını kaybeden yolcuların cenazesini taşıyan konvoyu gösteriyor.
290’dan fazla kişinin hayatını kaybettiği uçak Ukrayna’ya düşmüş, cenazeler ülkelerine gönderilmişti. Hayatını kaybeden Hollanda vatandaşları için ülkelerinde bir anma merasimi düzenlenmişti.
Fotoğrafın farklı bir açıdan çekilmiş hâline ulaşmak da mümkün. Bu fotoğrafta araçların içindeki tabutlar açıkça görülüyor. Ayrıyeten plakalar Türkiye’ye ilişkin değil, fotoğrafta Hollanda’ya ilişkin NL plaka kodunu görmek mümkün.
Link
Bu içerikler de ilginizi çekebilir
Onedio
