Kişinin nefes alışverişini fark etmesi, teneffüsün zorlaşması ve zahmetle nefes alıp vermesi, ‘dispne’, toplumdaki bilinen ismiyle ‘nefes darlığı’ olarak tanımlanıyor. Pandemi sürecinde nefes darlığı geliştiğinde aklımıza birinci olarak tüm dünyayı kasıp kavuran “Covid-19 enfeksiyonu” geliyor. Lakin hayat kalitemizi hayli düşürecek boyutlara ulaşabilen nefes darlığı her vakit Covid-19’a işaret etmiyor. Göğüs Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Tülin Sevim, nefes darlığına yol açan 10 sıhhat sorununu anlattı.
İşte nefes darlığına yol açan 10 sıhhat sorunu..
Astım: Astımda nefes darlığı ataklar formunda ortaya çıkıyor. Astımı olan hasta çeşitli alerjen ve tetikleyici faktörlerle karşılaştığında; hava yollarında daralma, nefes darlığı ve hışıltılı teneffüs oluşuyor.
KOAH (Kronik Tıkayıcı Akciğer Hastalığı): Ekseriyetle sigara içen bireylerde görülen, hava yollarında daralma ve nefes darlığıyla karakterize bir hastalık. KOAH’ta nefes darlığı ilerleyici özellik sergiliyor ve vakitle giderek kötüleşiyor. Nefes darlığının geri dönüşümü de olmuyor.
Covid-19 enfeksiyonu: Covid-19 son bir yıldır en sık görülen hastalıklardan biridir. En çok karşılaştığımız belirtiler ise ateş, öksürük ve yorgunluktur. Lakin bilhassa akciğerlerin etkilendiği durumlarda nefes darlığı da ortaya çıkabiliyor. Nefes darlığı hastalığın ciddiyetini göstermesi açısından kıymetli bir bulgudur.
Anafilaksi : Anafilaksi önemli, ömrü tehdit eden alerjik bir tepki olarak tanımlanıyor. Yer fıstığı yahut arı sokması üzere alerjik olduğumuz bir etkene maruz kaldıktan sonra saniyeler yahut dakikalar içinde ortaya çıkan nefes darlığı acil müdahale gerektiriyor.
Kalp Yetmezliği:
Obezite: Çok fazla kilolu olmak akciğerlerimizi zorlayarak nefes almayı güçleştirebiliyor. Kimi kilolu hastalar kazara astım tanısı alıyor, yıllarca nefes açıcı ilaçlar kullanıyorlar. Kilo verdiklerinde ise nefes darlığı büsbütün düzeliyor ve hastaların ilaç kullanma muhtaçlıkları kalmıyor.
Panik atak: Orta sıra anksiyete yaşamak olağan bir durum. Fakat anksiyete bozukluğu olan bireylerde; günlük hayatta rastlanılan durumlara karşı dehşet ve daima devam eden bir kaygı hali kelam konusu oluyor. Telaş “panik atak” krizleriyle kendini gösteriyor. Bu krizler sırasında bireylerde süratli nefes alma ile nefes darlığı gelişebiliyor.
Kansızlık (Anemi): Dokulara oksijen taşımak için gerekli olan sağlıklı kırmızı kan hücrelerinin yetersiz oluşu kansızlık (anemi) olarak tanımlanıyor. Nefes darlığı en sık görülen belirtilerinden birini oluşturuyor. Hastalarda ayrıyeten yorgunluk, ciltte solukluk ve kalp atışlarında düzensizlik üzere şikâyetler de gelişebiliyor. Nefes darlığı olan hastalarda kesinlikle kan sayımı yapılarak aneminin araştırılması gerekiyor.
Akciğer embolisi: Akciğer embolisi önemli ve hayatı tehdit eden, acil müdahale gerektiren bir tablo. Akciğer atardamarının ani tıkanması sonucu oluşuyor. Bu tıkanma çoklukla bacaktaki bir toplardamardan akciğere gelen kan pıhtısı nedeniyle gelişiyor. Ansızın başlayan nefes darlığı, batıcı göğüs ağrısı, çarpıntı, kan tükürme, bacaklarda şişlik ve ağrı üzere belirtilerle kendini aşikâr ediyor.
Akciğer Fibrozisi (Akciğer sertleşmesi): Akciğer fibrozisi; akciğerlerdeki küçük hava keselerinin (alveoller) duvarlarının kalınlaşıp, sertleşmesi sonucu oluşuyor. Bu tabloda akciğerler bedenin oksijen muhtaçlığını karşılayamaz hale geliyor. En sık görülen belirtileri ise kuru ve inatçı öksürük ile nefes darlığı oluyor. Doç. Dr. Tülin Sevim, bu hastalıkta nefes darlığının yavaş yavaş ilerlediğini belirterek, “Hastalığın erken devirlerinde yalnızca efor sırasında oluşan nefes darlığı, hastalık ilerledikçe istirahat halindeyken de görülmeye başlıyor.” diyor.
Cumhuriyet
