Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Bilim Kısmı Lideri Prof. Dr. Mehmet Ceyhan, aşıların uzun vadede çeşitli yan tesirleri olabileceği istikametindeki argümanları ve Covid-19 aşılarıyla ilgili merak edilenleri, kıymetlendirdi.
Geliştirilen tüm aşıların, uygulanan bölgede kızarıklık, sertleşme, şişme, bedende ateş tepkisi, kırgınlık, kas ağrısı üzere en fazla 2-3 gün sürecek yan tesirlerinin gözlemlenebildiğini aktaran Ceyhan, bunun dışında uzun müddetli yan tesirinin olmasının mümkün olmadığını, çok küçük bir ihtimal dahi olsa bu durumda aşının insanlara uygulanamayacağını söyledi.
“ÇOK ÖNEMLİ BİR YAN TESİR İZLEME SİSTEMİ VAR”
Ceyhan, ilaçlardaki yan tesirlerin aşikâr ölçüde kabul edilebilir olduğunu lakin aşılarda, ilaçlardan farklı bir yaklaşımın benimsendiğini belirterek, şöyle konuştu:
“İlacı hastaya veriyorsunuz. Yani kişi esasen hasta ve o hastalıktan belirli oranda ziyan görecek. Hasebiyle ilacın birtakım ziyanlarını göze alıp, kişinin hastalığından daha az zararlıysa hastaya verebiliyorsunuz lakin aşıyı sağlıklı insanlara yapıyorsunuz. Hastalığı olmayan birini hasta edebilecek ufak bir yan tesir ya da vefata, kansere yahut kısırlığa yol açabilecek bir yan tesir aşılarda asla kabul edilemez. En küçük bir ihtimal dahi olsa bu aşının geliştirilip insanlara uygulanması mümkün değil“
Tüm ülkelerin aşıların uygulanmasına karar veren müşavere konseyleri olduğunu ve aşıların bu konseylerden geçerek, çeşitli değerlendirmeler sonucunda vatandaşlara uygulandığını anlatan Ceyhan, “Bilhassa Türkiye Cumhuriyeti Sıhhat Bakanlığında çok önemli bir yan tesir izleme sistemi vardır. Bunda en ufak bir yan tesir gözlemlense bildirilir, kıymetlendirilir, onu takip eden bir de bilimsel heyet vardır. O konsey da aşıyla ilgili olabilecek yan tesirler neyse onu takip eder. Yani bu dinamik bir süreçtir” dedi.
“HÜCRENİN İÇİNE GİRMEDİĞİ İÇİN GİDİP DNA’YI DEĞİŞTİRME BAHTI YOK”
Prof. Dr. Ceyhan, mRNA aşılarının uzun periyodik yan tesirleri olabileceği ve “DNA’yı değiştirebileceği” tarafında birtakım tezlerin gündeme geldiğini lakin bunun mümkün olmadığını vurgulayarak, şöyle devam etti:
“Bu RNA çekirdeğin dışına çıkıyor. Daha sonra, şu anda aşıda kullanılan mRNA’ya dönüyor ve hücrenin içerisindeki protein sentez bölgesini uyarıyor. Daha sonra onun yapısına uygun halde protein sentezleniyor. Bu yeni bir teknoloji değil, yıllardan beri uygulanıyor. Esasen o yüzden aşı bu kadar kısa formda geliştirildi. Bu RNA, bedende en fazla 3 gün kalabiliyor, daha sonra bedenden atılıyor. Hatta bu yüzden kansere karşı geliştirilen aşıda başarılı olunamadı, bedende çok kısa mühlet kalabildiği için o müddet, o proteini geliştirmek için yetmedi. Artık burada bir virüs, enfeksiyon kelam konusu olduğu için burada uygulanabiliyor. Ayrıyeten hücrenin içine girmediği için gidip DNA’yı değiştirme bahtı yok. Yani uzun vadeli yan tesiri olacağı istikametindeki savlar büsbütün bilimsel destekten uzak”
SinoVac’ın ise meyyit bir aşı olduğuna işaret eden Ceyhan, bu nedenle kısa müddetli yan tesirlerinin daha az gözlemlenebildiğini ve tesirinin de daha düşük olduğunu kaydetti.
Prof. Dr. Mehmet Ceyhan, kamuoyunda aşının kısırlık yapabileceği istikametinde de kimi tezler dolaştığına yeniden bunun da bilimsel destekten büsbütün mahrum olduğuna dikkati çekerek, “Bir kişiyi aşıyla kısır yapabilseydiniz, çok ağır doğum denetimi uygulamak isteyen ülkeler var. Bu ülkeler, çocukluk periyodu aşılarına bunu verirdi ve çok rahat nüfus denetimi sağlardı. Bu türlü bir şey hiçbir aşıda mümkün değil, o kadar kolay da değil” diye konuştu.
Aşı olmakta kararsız kalan bireylere aşı olmalarını tavsiye eden Ceyhan, kelamlarını şöyle tamamladı:
“Vaka sayılarımız hala yüksek. Herkesin kendisini müdafaası lazım. Bir de yüzde 70-75 aşılamaya ulaşırsak salgın bitecek aslında. BioNTech biraz daha bağışıklığı artırıyor deniliyor ancak çok da uzun mühlet korunmamız gerekmeyebilir. Yani üçüncü dozdan falan bahsediliyor fakat onun gerekip gerekmediği daha aşikâr değil. Bunu, birkaç ay sonra daha rahat konuşuruz. Onun için herkes hangi aşıyı buluyorsa bir an evvel onu olsun”
Cumhuriyet
