Malezya’dan Hollanda’nın Roterdam kentine gerçek seyahati sırasında geçtiği Süveyş Kanalı’nı tıkayan Ever Given isimli gemi, bir haftadır devam eden kurtarma çalışmaları sonrası yüzdürülmeye başlandı. Bu bir haftada ne oldu, sonrasında ne olacak?
Japon Shoe Kisen Kaisha firmasına ilişkin olan ve Tayvanlı Evergreen tarafından işletilen Ever Given isimli kargo gemisi, 23 Mart’ta rotadan çıkarak yan dönmüş ve bir müddet sonra karaya oturmuştu.
Yaklaşık 275 metre genişliğindeki kanalda karaya oturan 400 metrelik gemi Malezya’da Hollanda’ya hakikat gidiyordu.
20 bin konteyner taşıma kapasiteli yük gemisi, Paris’teki Eyfel Kulesi’nden 76 metre daha uzun, New York’taki özgürlük heykelinin 4 katı, Empire State Binası’ndan ise 43 metre kısa.
Süveyş Kanalı’nın ne vakit olağana döneceği hâlâ net değil
Yaklaşık bir haftadır devam eden kurtarma çalışmaları sonrası Süveyş Kanal Otoritesi, Ever Given’ın kısmi olarak yüzdürüldüğünü duyurdu. Lakin uzmanlar, gemi düzeltilse bile geçiş trafiğinin çok ağır olacağını söylüyor. Hasebiyle global nakliyatın yüzde 10 ila 12’sinin işlediği Süveyş Kanalı’nın ne vakit olağana döneceği hâlâ net değil.
Independent Türkçe, Süveyş Kanalı Krizinde neler yaşandı, sonuçları neler olacak derledi…
1- Evergreen Marine Corp nedir?
Dünyanın en büyük yedinci yük konteyneri şirketi Evergreen Marine Corp., 2016’da ömrünü yitiren eski denizci ve iş insanı Chang Yung-fa tarafından 1968’de kuruldu.
İş hayatına 15 yaşındaki bir kargo gemisiyle başlayan Chang’in şirketi, 1985’e gelindiğinde konteyner nakliyeciliğinde dünyanın en büyüklerinden biri oldu.
50 yılı aşkın kıssasında zincir otellerden, kara ve hava nakliyatına kadar pek çok kesime yayılan Evergreen Group’un Evergreen Marine Corp. markasının yanı sıra, oteller zinciri Evergreen International Hotels, güvenlik şirketi Evergreen Security Corp., çelik üreticisi Evergreen Steel Corp. ve 1991’de birinci uçuşunu gerçekleştiren, Tayvan’ın birinci ve tek özel milletlerarası havayolu şirketi EVA Air markası da var.
114 ülkeye lojistik hizmeti sunuyor
Bugün tüm dünyada 114 ülkeye lojistik hizmeti sunan Evergreen Marine Corp., doğu-batı çizgisinde pek çok ülkenin ticaretini birbirine bağlıyor. Bunlar ortasında Hong Kong, Tayvan, Çin, Kore, Japonya ile ABD’nin batı yakası, Güney Amerika ve Avrupa var.
“Konteyner gemilerimiz Asya’yı Afrika’ya, Güney Amerika’yı Avrupa’ya bağlıyor” diyen şirketin 2019 sonu prestijiyle 201 gemisi, bin 844 çalışanı ve 2 milyar dolara yakın sermayesi bulunuyor.
2- Kanalı nasıl kapattı?
Evergreen’den yapılan birinci açıklamada Ever Given ile irtibatın kanala girdikten 6 kilometre sonra kesildiği söylenmişti.
24 Mart’ta yapılan açıklamaya nazaran suratı saatte 75 kilometreye kadar varan şiddetli rüzgâr, geminin rotadan sapmasına neden olmuş ve gemi karaya oturmuştu.
Kanal kenarlarına sıkışan geminin üzerindeki yüzlerce konteynırın, yelkenli tesiri yapmış olabileceği üzerinde duruluyor.
Süveyş Kanal Otoritesi’nden 27 Mart’ta yapılan açıklamada hava şartlarının temel neden olmadığı söylenmiş, insan yanlışı ya da teknik bir sorunun karaya oturmasına sebep olabileceği belirtilmişti.
3- Kaç gemi etkilendi?
Geminin dar kanalda enlemesine sıkışarak geçiş yolunu kapatması sonucu kanalda uzun gemi kuyrukları oluştu.
28 Mart Pazar günü kanalın girişlerinde bekleyen gemi sayısı 320’yi geçmişti. Bekleyenler ortasında besin, petrol ve LNG taşıyan kargo gemileri de var.
Gemiyi kurtarma çalışmalarına katılan Hollandalı şirketi Boskalis’in CEO’su Peter Berdowski’nin “gemiyi oturduğu karadan kurtarmak haftalar alabilir” demesinin akabinde birtakım gemiler, yolu uzatarak Ümit Burnu etrafını dolaşmayı tercih etti.
Süveyş Kanalı’ndan geçmek yerine Ümit Burnu’nu dolaşarak Avrupa’ya ulaşmak seyahate en az iki hafta ekliyor.
Vessels Value’nun bilgilerine nazaran Tayvan’dan kalkan bir geminin, saatte 30 kilometre süratte esen bir rüzgârla birlikte Hollanda’ya ulaşması Süveyş Kanalı üzerinden 25 günde tamamlanıyor.
Rota, Ümit Burnu etrafından çizilirse, 18 bin 500 kilometrelik yol 25 bine, 25 günlük yol 35 güne çıkıyor.
4- Ever Given nasıl kurtarıldı?
Süveyş Kanal Otoritesi, gemiyi kurtarmak için üç plan hazırlamıştı. Bunlardan birinci ikisi Mısırlı ve Hollandalı takımların takviyesiyle hayata geçirildi.
Hayata geçirilen planlardan biri geminin baş kısmı altında kalan toprak ve çamurun temizlenmesi.
Öteki plan ise geminin hareketine alan açmak için baş kısmının bulunduğu suyun altında kalan kumun vakumlanarak çıkartılması.
Hafta sonu prestijiyle geminin hür kalması için çıkarılan kum ve çamurun ölçüsü 20 bin tonu geçti.
Bir yandan bu iki plan devam ederken, öteki yandan onlarca römork, gemiyi itip çekerek özgür bırakmaya çalışıyordu.
Süveyş Kanal Otoritesi Lideri Usame Rabi, hafta sonu yaptığı açıklamada üçüncü planın yüklerin boşaltılması olduğunu söylemişti.
Fakat bu planda da iki risk var. Birincisi, 20 bin konteynır kapasiteli geminin taşıdığı 13 bin konteynırın indirilmesi sırasında yaşanabilecek dengesizlik. İkinci risk ise bu konteynırların 52 metre üzere bir yükseklikten indirmenin zorluğu.
Boskalis CEO’su Peter Berdowski, geçen hafta yaptığı açıklamada mevcut planların yanı sıra yükünün azaltılması ve gemideki yakıt ve suyun boşaltılması üzere ek operasyonlara muhtaçlık olabileceğini söylemişti.
5- Süveyş Kanalı’nın global iktisattaki yeri nedir?
Global ticari nakliyatın yüzde 10 ila 12’si ve petrol sevkiyatının yüzde 2,5’i 193 kilometre uzunluğundaki Süveyş Kanalı’ndan geçiyor.
Kızıldeniz ve Akdeniz’i ortasında yer alan kanal, Asya’yla Avrupa ortasındaki en kısa yol. 2019’da 19 bin geminin taşıdığı yaklaşık 1,2 milyar ton bu kanaldan geçti; bu sayı o yıl deniz yoluyla taşınan tüm malların yaklaşık 8’de biri.
Gemi nakliyatı konusunda haftalık yayın yapan Lloyd’s List mecmuasının değerlendirmesinde nazaran Batı’ya giden trafiğin kıymeti günlük 5,1 milyar dolara, doğu istikameti trafiğinin bedeli yaklaşık 4,5 milyar dolara ulaşıyor.
İngiltere merkezli güç danışmanlığı şirketi FGE’nin bilgilerine nazaran Asya’dan Batı’ya yapılan ihracatın yüzde 60’ı Süveyş Kanalı’ndan geçiyor.
Onedio
