Kripto para üniteleri yayıldıkça, denetlemek için uygulanan düzenlemeler de gündeme geldi. Thodex ve vebitcoin skandallarının akabinde ise kripto paralar konusunda yapılacak düzenlemenin hızlanması gündemde. Dünya çapında ise kripto para ünitelerine çeşitli yasal zorunluluklar getiren ülkeler olsa da, bu alana özel yasa hazırlayan ülke yok.
Kripto paralara dünyada özgürlükçü bakan ülkeler olduğu üzere ağır yasaklar uygulayan ülkeler de var. Yüklü olarak, varlık yahut emtia olarak tanımlanan paralar üzerinde ağır kontrol kuralları uygulanıyor.
Sabah’tan Barış Ergin’in haberine nazaran, ödeme aracı olarak kullanılmasına müsaade verenler de var birer yatırım aracı olarak görenler de. Düzenleme yapan ülkeler de genellikle Türkiye’deki Sermaye Piyasaları Heyeti (SPK) yahut Mali Kabahatleri Araştırma Heyeti (MASAK) benzeri kuruluşların kontrolüne ve onların yasalarına tabi oluyor.
Bu kuruluşlar daima olarak denetlenip istendiği vakit da bilgilerini paylaşıyor. Ülkeler kripto para ünitelerini yüklü olarak birer varlık yahut emtia olarak tanımlıyor. Ödeme hizmetleri alanında müsaade verenler de var. Türkiye’de Merkez Bankası kripto paraları bir ödeme aracı olmaktan çıkardı ve borsalara para transferini bankalarla sınırladı.
Kripto paralara ait dünya çapında kimi ülkelerin uygulamaları ise şu biçimde:
Çin
-
Kripto para üniteleri: Yasal değil
-
Kripto borsaları: Yasadışı
-
Çin Merkez Bankası 2013’te Bitcoin süreçlerini finans kuruluşlarına yasakladı. 2017’de ICO’lara ve yerli kripto para değişimini de ekleyerek yasağı daha da ileri götürdü. Lakin dünyadaki en büyük kripto para borsası Çinli ve kripto para madenciliğinin en ağır yapıldığı yer de Çin. Ülkede Uygar Kanun’da devlet onaylı kripto para üniteleri, mirasları belirlemek hedefiyle tanındı.
İngiltere
-
Kripto paralar: Yasal
-
Kripto borsaları: Yasal, FCA kayıt kuralı var
-
İngiltere 2020’de kripto varlıklarının varlık olduğunu onaylasa da, muhakkak bir kripto para ünitesi yasası bulunmuyor ve kripto para üniteleri yasal ödeme aracı olarak kabul edilmiyor. Kripto para borsalarının ise Birleşik Krallık’ta kayıt koşulu var. Firmalar, tanınmış kripto borsaları, danışmanlar, yöneticiler ve profesyoneller dahil FCA’e kayıt mecburî.
İsviçre
-
Kripto para üniteleri: Yasal, kimi açılardan ödeme aracı
-
Kripto para borsaları: Yasal, SFTA ve FINMA düzenleniyor
-
İsviçre’de kripto ve sanal para üniteleri varlık yahut emtia olarak sınıflandırılıyor. Borsalar finans kurumlarına muadil kabul ediliyor. Gelir ve sermaye çıkarı beyan ile vergilendiriliyor. Borsalar Finans Piyasası Denetleme Kurumu (FINMA) lisansı almak zorunda
Avrupa Birliği
-
Kripto paralar: Yasal, Euro üyeleri kripto paraları konusunda kısıtlanabiliyor
-
Kripto para borsaları: Yönetmelikler ülkeden ülkeye değişiyor. Lakin EBA, AB Kurulu ve ECB ile uyumlu olmalı. Kripto para üniteleri genel olarak Avrupa Birliği’nde yasal olarak kabul ediliyor, lakin vergilendirmesi değişiyor. Borsalar ise standart raporlama kurallarını yerine getirmek zorunda
Avustralya
-
Kripto paralar: Yasal, yatırım aracı
-
Kripto borsaları: Yasal, AUSTRAC’a kaydolma zarurî
-
Kripto para üniteleri, dijital para üniteleri ve kripto para borsaları Avustralya’da yasal ve ülke, en liberal olanlardan. 2017’de kripto para ünitelerinin yasal olduğunu ve bu nedenle Kara Para Aklamayı Tedbire ve Terörle Gayret Finansmanı Kanunu’na tabi olduğunu ilan etti. Vergi de alınıyor. Kripto borsaları konusunda da 2018’de Avustralya Süreç Raporları ve Tahlil Merkezi (AUSTRAC) kurallarına tabi olunması kararlaştırıldı.
Japonya
-
Kripto paralar: Yasal
-
Kripto borsaları: Yasal, Finansal Hizmetler Ajansı’na kaydolmak kural
-
Japonya şu anda kripto para üniteleri için dünyanın en ilerici düzenleyici iklimine sahip. Bitcoin ve başka dijital para ünitelerini Ödeme Hizmetleri Yasası (PSA) kapsamında yasal emtia olarak kabul ediyor. Japonya’daki kripto borsalarının kayıtlı olması ve klâsik kara para aklamayı tedbire yükümlülüklerine uyması gerekiyor.
ABD
-
Kripto paralar: Yasal
-
Kripto borsaları: Yasal, düzenleme eyalete nazaran değişiyor
-
Eyalet seviyesinde yasal bir yaklaşım olmasa da, ABD federal seviyedeki kripto para mevzuatı geliştirmede ilerleme kaydediyor. ABD Hazinesi 2013’te bitcoin’i tanıdı. Akabinde 2015’te Vadeli Süreçler Komitesi CFTC bir emtia olarak tanımladı. Finansal Kabahatlerle İlgilenen FinCEN, kripto para ünitelerini yasal kabul etmiyor. Borsalar kayıtları saklama ve Kuşkulu Faaliyet Raporları (SAR) ve Döviz Süreç Raporları (CTR) hazırlamak zorunda.
Kanada
-
Kripto paralar: Yasal
-
Kripto borsaları: Yasal, FinTRAC’a kaydolmak gerekiyor
-
Kanada’da yasal ödeme aracı değil. Lakin online yahut bunları kabul eden mağazalarda mal ve hizmet satın almak için kullanılabiliyor. Kara para aklama ile ilgili düzenlemesini onaylayan ve menkul değerler kanunları kapsamına alan birinci ülke. 2020’den itibaren tüm borsaların, Kanada Mali Süreçler ve Raporlar Tahlil Merkezi’ne (FinTRAC) kaydolması ve sermaye gerekliliklerine uyması gerekiyor.
Onedio
