Türk bilim insanları Profesör Uğur Şahin ve Tabip Hasret Türeci, geliştirdikleri yüzde 95 tesirli corona virüs (Covid-19) aşısıyla tüm dünyada konuşuluyor. Lakin Şahin ve Türeci, yalnızca bununla yetinmedi ve “multiple skleroz”a (MS) karşı tarihte birinci sefer mRNA teknolojisinin kullanıldığı ve fareler üzerinde başarılı sonuçlar veren deneysel bir aşı geliştirdi.
Kelam konusu aşı, MS hastalarının bağışıklık sistemini bozmadan yalnızca ziyanlı hücreleri hedefliyor. Şayet aşı, insan deneylerinde başarılı olursa, çift Covid-19’un akabinde dünyada milyonlarca insanı etkileyen kronik merkezi hudut sistemi hastalığını da tarihe gömmüş olacak.
ABD’li Pfizer ile birlikte geliştirdiği yeni tip corona virüs aşısıyla tüm dünyanın başarısına hayran kaldığı Türk bilim insanları Uğur Şahin ve Hasret Türeci’nin kurucusu olduğu biyoteknoloji şirketi bir muvaffakiyete daha imza attı.
Haberci RNA (mRNA) teknolojisiyle tedavi çalışmalar yapan şirketin deneysel multiple skleroz (MS) aşısı farelerde olumlu sonuç verdi.
BAĞIŞIKLIK SSTEMİ HUDUT HÜCRELERİNİ KORUYAN YAPIYA SALDIRIYOR
NTV’nin haberine nazaran otoimmün hastalıklar ismi altında sınıflandırılan MS (Multiple Skleroz) beyinde ve omurilikte, bildirileri taşıyan hudut telleri etrafındaki gözetici kılıfın (miyelin kılıfı) olağan çalışmaması durumunda meydana geliyor. Merkezi hudut sistemi ile organların bilgi irtibatını sağlayan omuriliğin miyelin katmanı üzerindeki fizikî tahribatın bir sonucu olarak ortaya çıkıyor.
OLAĞANDIŞI BAĞIŞIKLIK YANSISINI ÖNLEMEK İÇİN TASARLANDI
BioNTech’in deneysel enflamatuar olmayan aşısının ise miyelin tabakasına karşı görülen olağandışı bağışıklık reaksiyonlarını azaltmak için tasarlandı.
Science mecmuasında yayımlanan “Deneysel otoimmün ensefalomiyelit tedavisi için enflamatuar olmayan bir mRNA aşısı” isimli çalışmada, BioNTech’teki araştırmacılar, Almanya’daki Johannes Gutenberg Üniversitesi Mainz Araştırma Enstitüsü’ndeki meslektaşları ile birlikte, deneysel otoimmün ensefalomiyelit (EAE) modeline dayalı MS’in çeşitli fare modellerinde mRNA aşısının tesirlerini test ettiler.
MS HASTALIĞINI FARELERDE ÖNLEDİ
Bedellendirilen tüm fare modellerinden elde edilen sonuçlar, aşının MS hastalığının gelişimini önlediğini yahut hastalığı erken basamakta durduğunu ortaya koydu. Ayrıca hayvanların motor hudutlarının fonksiyonunu geri kazandığını gösterdi. Bununla birilikte, tedavi edilen farelerin beyin ve omuriliğinde kıymetli ölçüde az sayıda proinflamatuar bağışıklık hücresi ve daha az miyelin hasarı görüldü.
Öteki taraftan, bilim insanları, tedavi edilen farelerin genel bir bağışıklık bastırma belirtisi göstermediğini belitti. Bu durum ise MS hastaları için mevcut bağışıklık bastırıcı tedavilerle alakalı aksiliklerin üstesinden gelebileceğine dair büyük bir umut yarattı.
YALNIZCA ZİYANLI HÜCRELERİ HEDEFLİYOR, GENEL BAĞIŞIKLIK BOZULMUYOR
MS, bağışıklık sisteminin hudut liflerini örten yağlı hami kılıf olan miyeline saldırması durumunda ortaya çıkıyor. Bu nedenle, MS ve öbür otoimmün hastalıklar için tedavi geliştirmedeki ana emel, tüm bağışıklığı baskılamadan miyeline saldıran hücreleri spesifik olarak etkisiz hale getirilmesi amaçlanıyor. Lakin, MS hastalığına karşı geliştirilen mevcut tedaviler, miyeline saldıran bağışıklık hücrelerinin yanı sıra, bedeni yabancı mikrorganizmalara karşı koruyan tüm bağışıklık sistemini etkisiz hale getiriyor. Bu durum ise MS hastalarının bağışıklık reaksiyonlarını bozuyor.
Bilim insanları, geliştirilen deneysel aşıyla, bağışıklık sistemi düzenleyen T hücrelerinin (Treg’ler) tekrar eğitilerek yalnızca miyeline saldıran hücrelere odaklandığı ve bağışıklık sisteminini yapısının bozulmadığı belirtti. Klasik aşılardan iki yönüye farklı olan BioNtech aşısı, bir kişinin bağışıklık sistemini muhakkak mikropları yahut molekülleri tanıması, ezberlemesi ve basitçe savaşması için uyarmak yerine, muhakkak bir moleküle karşı bağışıklık toleransını teşvik ediyor. Bunu protein parçacıkları yerine hücrelere haberci RNA (mRNA) protein üretimi için bir şablon misyonu gören DNA’dan üretilen orta molekülleri ileterek gerçekleştiriyor.
BioNTech tarafından yapılan açıklamada, “treg”lerin bağışıklık hücrelerinin “karmaşık bir hastalık ortamında iltihaplı dokudaki başka moleküllere karşı aktivitesini bloke edebileceğini gösteriyor” denildi.
ÖBÜR OTOİMMÜN HASTALIKLAR İÇİN UMUT
Öte yandan, BioNTech, çeşitli kanser çeşitleri ve Covid-19 enfeksiyonu için aday tedaviler geliştirmek için mRNA teknolojisini kapsamlı bir halde kullandı Lakin bu aşı, otoimmün hastalıkların tedavisi için bu cins teknolojinin birinci uygulaması olarak tarihe geçti.
Bununla birlikte, BioNTech tarafından geliştirilen MS aşısı, mRNA teknolojisinin başka otoimmün hastalıkların tedavisinde kullanılabileceğini gösteriyor. Otoimmün hastalıklar, insanın kendi bağışıklık sisteminin, ozulup kendi dokularını düşman görüp saldırmasıyla meydana geliyor. Lupus, iltihaplı romatizma, haşimato, behçet hastalığı, çölyak en çok bilinen otoimmün hastalıklar ortasında yer alıyor.
Onedio
