Zehriyle öldüren balon balıklarına dair yapılan araştırmalara nazaran, dişi bir balon balığının üreme organında 1 gramda 10 bin-22 bin adet yumurta bulunuyor. Çok süratli ürediği bilinen balon balığının, üreme döneminin bahar ayları dışına çıkması ekosistemde büyük tehlike oluşturmaya devam ediyor. Akdeniz Su Eserleri Araştırma Üretme ve Eğitim Enstitüsü, zehrin farklı biçimde kıymetlendirilmesi üzere çalışmaların sürdüğünü belirtti. Vatandaşlara ihtarda bulunan uzmanlar, “Bu balığı pişirdiğinizde yahut kaynattığınızda, ne uygularsanız uygulayın bu toksik unsur balıktan uzaklaşmıyor” dedi.
Akdeniz ve Ege denizlerinde görülen balon balığı üreme suratı ve üreme döneminin bahar aylarının dışına çıkmasıyla ekosistemde büyük tehlike yaratmaya devam ediyor.
Üreme organında bir gramda 10-22 bin ortası yumurta tespit edildi
Akdeniz Su Eserleri Araştırma Üretme ve Eğitim Enstitüsü’nce balon balıkları hakkında yapılan araştırmada, dişi bir balığın gonatında (üreme organı) 1 gramda 10 bin- 22 bin adet yumurta tespit edildi.
Kimi balıklarda 300-400 gramlık gonatlar çıktığını belirten Enstitü Müdürü Serkan Erkan, hem balığın çok süratli ürediğini, hem de üreme döneminin bahar ayları dışına çıktığını söz etti.
Yakın vakitte 5 kişi balon balığından hayatını kaybetti
Son yıllarda balıkçıların kabusu olan ve bugüne kadar Türkiye’de 5’e yakın kişinin de tükettiği için hayatını yitirdiği balon balıkları, Akdeniz ve Ege denizlerinde süratle yayılmaya ve ekosistemde büyük tehlike oluşturmaya devam ediyor. Antalya’da balıkçılık üzerine Ar- Ge, üretim ve eğitim çalışmaları yapılan Tarım ve Orman Bakanlığı’na bağlı Akdeniz Su Eserleri Araştırma Üretme ve Eğitim Enstitüsü’nde, balon balıklarına yönelik 2016 yılından bu yana laboratuvar çalışmaları da yürütülüyor.
‘Toksik husus balıktan uzaklaşmıyor’
Balon balıkları üzerine yapılan bilimsel çalışmaların sonuçları hakkında bilgi veren Enstitü Müdürü Serkan Erkan, balon balığının Akdeniz ve Ege’nin Türkiye kıyılarında, yaklaşık sekiz cinsini tespit ettiklerini söyledi.
Benekli balon balığı ve cüce balon balığının popülasyonunun epey yüksek olduğunu ve tehlike arz ettiklerine dikkati çeken Erkan, “Balon balığının gonat, kat, kas ve deri yapısında tetrodotoksin dediğimiz bir toksik unsur var. Ölümcül ve ısıya karşı hassaslığı olmayan bir husus. Yani bu balığı pişirdiğinizde yahut kaynattığınızda, ne uygularsanız uygulayın bu toksik husus balıktan uzaklaşmıyor” dedi.
Karaya çıkarılması yasak
Balon balıklarının karaya çıkarılmasının katiyen yasak olduğunu vurgulayan Erkan şöyle konuştu:
“Tüketilmesini mutlaka önermiyoruz. Zira vefatlar duyuluyor, görüyoruz maalesef. Biz bu balıktaki tetrotoksin unsurunun balıktan izole edilip öteki alanlarda kullanımı ismine çalışmalar yürütüyoruz. Ayrıyeten balıkçılarımızın bu balık üzerinde bir av baskısı oluşturmasını hedefliyoruz. Geçen yıl balık başına aşikâr bir para ödendi, kısmen başarılı oldu, bu sene revize edilecek ve devam edecek. Lakin balığın karaya çıkarılması yasağı muhakkak devam ediyor”
‘Bahar ayları dışında da üremeye devam ediyorlar’
Laboratuvar çalışmalarında balon balığı gonatlarının incelediğini anlatan Serkan Erkan, şunları söyledi:
“Dişi bir balığın gonatlarında 1 gramında 10 bin ile 22 bin adet yumurta olduğunu tespit ettik. Birtakım balıklarda 300-400 gramlık (4.4-8.8 milyon yumurta) gonatlar çıktı. Yani çok yüksek sayılarda yumurtası olduğu tespitini yaptık ve bu balığın çok süratli ürediği manasına geliyor. Üreme dönemi birinci çalışma başlarındaki bilgilerde bahar aylarında olduğu görülüyordu ancak şu anda gördük ki balık bahar ayları dışında da üremeye devam ediyor”
Et kalitesi yüksek lakin zehirli
Balon balıklarının Akdeniz’e süratle adapte olduklarını söyleyen Erkan kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Çene yapısı çok güçlü ve kabuklulardan tutun kendi uzunluğundaki balıklara kadar hepsinin predatörü, tamamını tüketebiliyor, saldırgan bir balık. Bu bilgilere dayanarak bu balıkla çaba etmenin epey güç olduğu sonucu çıkıyor lakin çalışmalarımıza devam ediyoruz. Balığın et kalitesiyle ilgili denemeler yapıldı. Büsbütün denetimli ortamlarda bakanlıktan alınan müsaadeler kapsamında yapıldı. Aslında et kalitesi, protein oranı yüksek bir balık. Ancak tetrodotoksini balıktan izole etmek epey sıkıntı ve laboratuvar kuralları gerektiriyor. O yüzden bunun etinin bir yerde değerlendirilme bahtı yok denecek kadar az”
Zehri ilaç ve deri endüstrisinde kullanılacak
Balığın üzerindeki toksinin ise çok bedelli olduğunu belirten Erkan, toksinin ilaç ve deri endüstrilerinde kıymetlendirilmesine yönelik çalışmalarla ilgili şunları söyledi:
“İnşallah ilaç endüstrinde kullanılabilmesi ismine çalışmalarımız devam ediyor. Bir de derisi var, balon balığı derisi işlenebilirliği üzerine neredeyse bir yıllık çalışma gerçekleştirildi ve derinin işlenebilir sonucu ortaya çıktı. Bunun süs eşyası, cüzdan, kemer üzere eşyaların imalinde kullanılabileceği sonucu çıktı. İnşallah önümüzdeki yıllarda derisinin de bu alanda değerlendirilmesini sağlayacağız. Alanya’da ayakkabı yapan firma en profesyonel ve bir arada çalıştığımız firma. Balıkları onlara biz temin ettik. Çalışmalarına devam ediyorlar ve başarılı olunacağı sonuçları çıktı. İlaç sanayi ise farklı bir kesim, onda biraz daha yavaş ilerliyor. Norveç ve Kanada’dan müracaatlar, talep var. Toksin maddeyi izole edip alma konusunda müracaatları var. Bakanlığımızın yetkilileri bunları pahalandırıyor.”
Onedio
