Ebeveynlerinizin \u00f6mr\u00fcn\u00fcz\u00fc nas\u0131l \u015fekillendirdi\u011fi \u00fczerine ba\u015f yordu\u011funuzda, akl\u0131n\u0131za herhalde, size olan sevgi dolu ya da sert davran\u0131\u015flar\u0131ndan tutun da, fedakar ya da bask\u0131c\u0131 davran\u0131\u015flar\u0131na pek \u00e7ok \u015fey gelir. Asl\u0131nda anne ve babalar\u0131m\u0131z, tahminen de hi\u00e7 akl\u0131m\u0131za bile gelmeyen lakin hayat\u0131n\u0131zda b\u00fcy\u00fck tesiri olan bir arma\u011fan b\u0131rak\u0131yor bizlere: \u0130smimiz.<\/p>\n Do\u011fdu\u011fumuzda bize verilen isim, onu sevip sevmedi\u011fimiz ya da o ismin toplumda kabul g\u00f6r\u00fcp g\u00f6rmedi\u011fine nazaran hayatlar\u0131m\u0131z\u0131 farkl\u0131 \u015fekillendiriyor.<\/p>\n Ebeveynler genelde yeni do\u011fan \u00e7ocuklar\u0131na bir isim se\u00e7meye \u00e7al\u0131\u015f\u0131rken b\u00fcy\u00fck u\u011fra\u015f verirler. Bu gayret, bir \u00e7e\u015fit yarat\u0131c\u0131l\u0131k imtihan\u0131na d\u00f6n\u00fc\u015febilir, anne ve babalarda g\u00fcya se\u00e7ecekleri isim kimlikleri ve karakterlerinin bir d\u0131\u015favurumuymu\u015f hissi de yaratabilir.<\/p>\n Fakat bir\u00e7ok ebeveyn fark\u0131nda olmasa da, \u00e7ocuklar\u0131 i\u00e7in se\u00e7tikleri isim, \u00e7ocu\u011fun di\u011ferleri taraf\u0131ndan nas\u0131l g\u00f6r\u00fcld\u00fc\u011f\u00fcn\u00fc de, ileride nas\u0131l bir karakteri olaca\u011f\u0131n\u0131 da \u015fekillendirecek kadar de\u011ferlidir.<\/p>\n ‘\u0130sim bireyin benli\u011finin temelini olu\u015fturur’<\/b><\/p>\n ABD’deki Arizona Eyalet \u00dcniversitesi’nde isimlerin psikolojisi \u00fczerine \u00e7al\u0131\u015fan David Zhu, “Bir isim, bireyi tan\u0131mlamak ve di\u011fer bireyler ile irtibat kurmas\u0131n\u0131 sa\u011flamak i\u00e7in kullan\u0131ld\u0131\u011f\u0131 \u00fczere, bireyin benlik kavram\u0131n\u0131n da temelini olu\u015fturur” diyor.<\/p>\n Karakterimizi belirleyen elbette yaln\u0131zca ismimiz de\u011fil. Sahip oldu\u011fumuz genler kadar, b\u00fcy\u00fcrken ya\u015fad\u0131\u011f\u0131m\u0131z tecr\u00fcbeler, bilhassa de kimlerle vakit ge\u00e7irdi\u011fimiz, hem i\u015f hem de \u00f6zel hayat\u0131m\u0131zda nas\u0131l sorumluluklar \u00fcstlendi\u011fimiz de, en \u00f6nemli fakt\u00f6rler ortas\u0131nda.<\/p>\n Lakin genelde do\u011fumdan \u00f6mr\u00fcm\u00fcz\u00fcn sonuna kadar bizimle kalan ismimizin oynad\u0131\u011f\u0131 rol\u00fc de unutmamak gerek.<\/p>\n 11 Eyl\u00fcl sonras\u0131 Arap\u00e7a isimlere \u00f6nyarg\u0131<\/b><\/p>\n Ki\u015filik Kuram\u0131’n\u0131n kurucular\u0131ndan Gordon Allport, 1961 y\u0131l\u0131nda “\u0130smimiz, \u00f6mr\u00fcm\u00fcz boyunca \u00f6z kimli\u011fimize ait en k\u0131ymetli destek noktas\u0131 olmay\u0131 s\u00fcrd\u00fcr\u00fcyor” tabirlerini kullanm\u0131\u015ft\u0131.<\/p>\n \u0130smimiz, hangi etnik k\u00fcmeye ili\u015fkin oldu\u011fumuz ve kimli\u011fimizle ilgili \u00f6teki \u00f6gelerle ilgili de kimi ayr\u0131nt\u0131lar\u0131 a\u00e7\u0131\u011fa vurabilir ve toplumsal \u00f6nyarg\u0131lar\u0131n bask\u0131n oldu\u011fu bir d\u00fcnyada ka\u00e7\u0131n\u0131lmaz sonu\u00e7lar do\u011furabilir. Ger\u00e7ekten ABD’de 11 Eyl\u00fcl ataklar\u0131n\u0131n akabinde yap\u0131lan bir ara\u015ft\u0131rma, i\u015f m\u00fcracaatlar\u0131nda kula\u011fa Arap\u00e7a gelen isimlerin m\u00fclakatlara \u00e7a\u011fr\u0131lmas\u0131 ihtimalinin daha az oldu\u011funa i\u015faret etmi\u015fti. \u0130simlerin bir\u00e7ok vakit etnik ve kimli\u011fimize ait \u00f6b\u00fcr \u00f6geler konusunda aldat\u0131c\u0131 oldu\u011funu da unutmayal\u0131m.<\/p>\n \u0130smimizin yaratt\u0131\u011f\u0131 sonu\u00e7lar, bunlarla hudutlu de\u011fil. Belirli bir k\u00fclt\u00fcrde birtak\u0131m isimler \u00e7ok kullan\u0131lan ya da az bilinen isimler olabilecekleri \u00fczere, olumlu ya da olumsuz \u00e7a\u011fr\u0131\u015f\u0131mlara neden olabiliyorlar . Bunda ne manaya geldikleri kadar da, demode ya da itici bulunmalar\u0131 da tesirli ve vakit i\u00e7inde bu g\u00f6r\u00fc\u015fler de de\u011fi\u015fim ve d\u00f6n\u00fc\u015f\u00fcm ya\u015f\u0131yorlar. Hasebiyle ismimiz ka\u00e7\u0131n\u0131lmaz olarak insanlar\u0131n bize olan davran\u0131\u015f\u0131n\u0131 da, bizim kendimizle ilgili hislerimizi da \u015fekillendiriyor.<\/p>\n 2000’li y\u0131llarda ABD’li psikolog Jean Twenge’in liderlik etti\u011fi bir ara\u015ft\u0131rma, ailesinin hangi k\u00fcmeye ili\u015fkin oldu\u011fundan ya da hayatla ilgili tatminsizlik halinden ba\u011f\u0131ms\u0131z olarak, isminden keyifli olmayan bireylerin, ruhsal olarak ahenk sa\u011flama maharetlerinin de daha zay\u0131f oldu\u011funu ortaya koymu\u015ftu.<\/p>\n ‘\u0130sim bireyin sembol\u00fc haline gelir’<\/b><\/p>\n Ara\u015ft\u0131rma, bunda iki fakt\u00f6r\u00fcn tesirli oldu\u011funa i\u015faret etti: Ya di\u011ferleri ismini be\u011fenmedi\u011fi ya da \u015fahsen kendisi isminden mutlu olmad\u0131\u011f\u0131 i\u00e7in ki\u015finin kendine itimad\u0131 zay\u0131fl\u0131yordu ya da kendine olan itimad\u0131n\u0131n zay\u0131f olmas\u0131 sonucu, o ki\u015fi isminden de \u015fad de\u011fildi. Twenge ve grup arkada\u015f\u0131n\u0131n makalesinde “\u0130sim, bireyin sembol\u00fc haline gelir” s\u00f6z\u00fc yer al\u0131yordu.<\/p>\n \u015eayet ba\u011f durumu hayat\u0131m\u0131z boyunca insanlar\u0131n nas\u0131l davran\u0131\u015flar\u0131na maruz kald\u0131\u011f\u0131m\u0131z\u0131 genel olarak temsil edebiliyorsa, isimleri nedeniyle ba\u011flar\u0131n\u0131n nas\u0131l formland\u0131\u011f\u0131 ve bunun kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131nda nas\u0131l bireylere d\u00f6n\u00fc\u015ft\u00fcklerini de daha kolay g\u00f6rebiliriz.<\/p>\n Tekrar Almanya’da yap\u0131lan ve bas\u0131lmakta olan bir \u00f6b\u00fcr ara\u015ft\u0131rma da i\u015ftirak\u00e7ilerin, ismi kendilerinde olumsuz \u00e7a\u011fr\u0131\u015f\u0131m yapan yabanc\u0131 bir kimseye yard\u0131m etmeye, olumlu \u00e7a\u011fr\u0131\u015f\u0131m yapanlara oranla daha az meyilli olduklar\u0131n\u0131 ortaya koydu.<\/p>\n Hayat\u0131 boyunca ismi nedeniyle di\u011ferlerinden tekrar tekrar reddedilen bir insan\u0131n, g\u00fcvenilen ve s\u0131cakkanl\u0131 bir be\u015fere d\u00f6n\u00fc\u015fmesinin g\u00fc\u00e7 oldu\u011funu varsay\u0131m etmeniz m\u00fcmk\u00fcn. \u00c7\u00f6p\u00e7atanl\u0131k siteleriyle ilgili ara\u015ft\u0131rman\u0131n ba\u015fka boyutu, bahsetti\u011fimiz denklemi dayanaklar nitelikte: \u0130\u015ftirak\u00e7iler ortas\u0131nda ismi be\u011fenilmedi\u011fi i\u00e7in daha fazla reddedilmi\u015f olanlar\u0131n e\u011fitim d\u00fczeyleri ile kendilerine olan inan\u00e7lar\u0131n\u0131n de daha d\u00fc\u015f\u00fck oldu\u011fu g\u00f6zlenlenmi\u015f. G\u00fcya bu bulu\u015fma platformunda deneyimledikleri reddedilme hali, genel olarak hayatlar\u0131nda maruz kald\u0131klar\u0131n\u0131n bir yans\u0131mas\u0131ym\u0131\u015f \u00fczere.<\/p>\n Kimi isimler ‘su\u00e7a daha meyilli’<\/b><\/p>\n Olumsuz \u00e7a\u011fr\u0131\u015f\u0131m yapan ya da tan\u0131nan olmayan isimlerin yaratt\u0131\u011f\u0131 hasar, \u00f6b\u00fcr ara\u015ft\u0131rmalarda da ele al\u0131nd\u0131. Pekin’de Psikololoji Enstit\u00fcs\u00fc’nde \u00e7al\u0131\u015fmalar y\u00fcr\u00fcten Huajian Cai ve meslekta\u015flar\u0131, y\u00fczbinlerce ismi \u00e7e\u015fitli kabahatlerden karar giyme risklerine nazaran incelediler.<\/p>\n \u0130\u015ftirak\u00e7ilerin kimliklerini belirleyen demografik fakt\u00f6rlerin tesiri sabit tutuldu\u011funda dahi, ismi daha az tan\u0131nan olan ya da olumsuz \u00e7a\u011fr\u0131\u015f\u0131m yapan isimlerin bir su\u00e7a kar\u0131\u015fma ihtimalinin daha fazla oldu\u011funu ortaya koydu. Yani ismin nas\u0131l alg\u0131land\u0131\u011f\u0131n\u0131n toplumda daha az kabul g\u00f6rmesinin de tesiriyle kabahat davran\u0131\u015f\u0131na e\u011filime neden olabildi\u011fi g\u00f6r\u00fcld\u00fc.<\/p>\n Cai, ara\u015ft\u0131rmaya ait “\u0130yi ya da makus ismin, iyi ya da berbat sonu\u00e7lar do\u011furma potansiyeli oldu\u011fu \u00fczere, ailelere ba\u011fl\u0131 olduklar\u0131 k\u00fclt\u00fcrde iyi \u00e7a\u011fr\u0131\u015f\u0131m yapan isimler vermelerini tavsiye ediyorum” yorumunda bulundu.<\/p>\n Olumlu <\/strong>tesirleri <\/strong>neler?<\/strong><\/p>\n \u00d6te yandan kimi ara\u015ft\u0131rmalar isim se\u00e7iminin olumsuz de\u011fil olumlu tesirlerine de dikkat \u00e7ekiyor.<\/p>\n \u00d6rne\u011fin Marla \u00fczere t\u0131n\u0131s\u0131 ya da titre\u015fimi olan ve daha ak\u0131c\u0131 isimleri olan insanlar\u0131n, Eric ya da Kirk \u00fczere kula\u011fa daha sert gelen isimleri olan insanlara oranla di\u011ferleri taraf\u0131ndan daha uyumlu ve g\u00fczel be\u015ferler olarak alg\u0131land\u0131klar\u0131na ait bulgular var.<\/p>\n Daha az kullan\u0131lan kimi isimlerin de k\u0131sa vadede di\u011ferleri taraf\u0131ndan kabul edilmeme ya da be\u011fenilmeme \u00fczere birtak\u0131m sonu\u00e7lar\u0131 oldu\u011fu kadar, bir \u00e7e\u015fit “e\u015fsizlik” duygusu da yaratt\u0131\u011f\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcl\u00fcyor.<\/p>\n Cai ve tak\u0131m\u0131n\u0131n yapt\u0131\u011f\u0131 daha yeni bir ara\u015ft\u0131rma da bu tarafta. Ara\u015ft\u0131rmaya nazaran, ailesel etkenler ve sosyoekonomik altyap\u0131 \u00fczere de\u011fi\u015fkenler sabit tutuldu\u011funda, ismi pek duyulmam\u0131\u015f olanlar\u0131n sinema direkt\u00f6rl\u00fc\u011f\u00fc ya da yarg\u0131\u00e7 \u00fczere daha s\u0131rad\u0131\u015f\u0131 mesleklere y\u00f6nelmeleri ihtimali daha y\u00fcksek.<\/p>\n Ara\u015ft\u0131rmac\u0131lar bunu , “g\u00f6rece e\u015fsiz bir isme sahip olmaktan ileri gelen bir t\u0131p e\u015fsiz kimli\u011fe sahip olma duygusu” geli\u015fece\u011fi, bunun sonucunda da o be\u015ferde, kimli\u011fi ile e\u015fle\u015febilecek \u00e7e\u015fitten s\u0131rad\u0131\u015f\u0131 bir meslek seyahatini bulma g\u00fcd\u00fcs\u00fc yerle\u015fece\u011fi bi\u00e7iminde a\u00e7\u0131kl\u0131yor.<\/p>\n Arizona Eyalet \u00dcniversitesi’nden Zhu ve tak\u0131m arkada\u015flar\u0131n\u0131n yapt\u0131\u011f\u0131 ara\u015ft\u0131rmaya nazaran, az kulan\u0131lan bir ismi ta\u015f\u0131mak, bizi daha yarat\u0131c\u0131 ve a\u00e7\u0131k fikirli de yapabilir. Binlerce \u015firket y\u00f6neticisini isimleri ile kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131ran tak\u0131m, ender duyulan isimlere sahip olanlar\u0131n idare stratejilerinde de do\u011fal olarak daha kendine inan\u00e7l\u0131 ve bir i\u015fin pe\u015fini b\u0131rakmamaya meyilli olduklar\u0131na dikkat \u00e7ektiler.<\/p>\n Cai ve tak\u0131m\u0131n\u0131n ara\u015ft\u0131rmas\u0131na paralel olarak, Zhu da \u015fu yorumu yap\u0131yor:<\/p>\n “Nadir kullan\u0131lan isimleri olan CEO’larda benlik kavram\u0131 olu\u015furken, meslekta\u015flar\u0131ndan farkl\u0131la\u015fma ve kl\u00e2sik olmayan stratejiler g\u00fctme u\u011fra\u015f\u0131 tesirli oluyor.”<\/p>\n \u015eayet yak\u0131nda anne ya da baba olacaksan\u0131z, \u00e7ocu\u011funuzun ileride daha \u00e7ok sevilmesini ve daha tan\u0131nan olmas\u0131n\u0131 hayal ederek bilindik ve tan\u0131nan isimlere y\u00f6nelebilirsiniz, ya da daha s\u0131rad\u0131\u015f\u0131 bir isim bulup yarat\u0131c\u0131 ve \u00f6zel hissetmelerini istek ediyor olabilirsiniz.<\/p>\n Zhu’ya nazaran, hem ender duyulan isimler hem de tan\u0131nan isimler, kendilerine nazaran muhakkak avantaj ve dezavantajlara sahip – yeni anne baba olacaklar da, bunu iyi de\u011ferlendirmeliler.<\/p>\n Zhu’nun bir \u00f6nerisi de, \u00e7ok kulan\u0131lan lakin \u00e7ar\u00e7abuk daha s\u0131rad\u0131\u015f\u0131 bir \u015feye d\u00f6n\u00fc\u015ft\u00fcrebilecekleri bir isim tercih etmeleri, bir yandan da “\u00e7ocu\u011fun ne kadar e\u015fsiz oldu\u011funun fark\u0131na varmas\u0131na yard\u0131m edecek yollar bulmak, \u00f6rne\u011fin ona \u00f6zel bir lakap takmak ya da e\u015fsiz karakter \u00f6zelliklerini s\u0131k s\u0131k lisana getirmek”.<\/p>\n<\/p>\n Cumhuriyet<\/span><\/p>\n Getty ImagesEbeveynlerinizin \u00f6mr\u00fcn\u00fcz\u00fc nas\u0131l \u015fekillendirdi\u011fi \u00fczerine ba\u015f yordu\u011funuzda, akl\u0131n\u0131za herhalde, size olan sevgi dolu ya da sert …<\/p>\n","protected":false},"author":1,"featured_media":142258,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"footnotes":""},"categories":[5],"tags":[406,470,209,632,633],"class_list":["post-142257","post","type-post","status-publish","format-standard","has-post-thumbnail","hentry","category-dunya","tag-arastirma","tag-gibi","tag-ile","tag-isim","tag-ismi"],"yoast_head":"\nGetty Images<\/figure>\n
Getty Images<\/figure>\n
Getty Images<\/figure>\n
Getty Images<\/figure>\n