Demirören Holding’e Doğan Grubu’nun alımı için verdiği 750 milyon dolarlık krediyi tahsil etmediği savıyla gündeme gelen Ziraat Bankası’nın ödenmediği için yakın izlemeye aldığı kredilerin toplamı bir yılda yüzde 58 oranında arttı.
İzlemeye alınan kredi 29,5 milyar TL’ye, kredi sayısı da 178 bin 987’den 230 bin 431’e çıktı. Bankaya olan büyük kredi borçlarını ödemeyen müşterilerin isimleri “sır” gerekçesiyle açıklanmıyor lakin alıp ödemedikleri kredilerin büyüklüğü milyarları buluyor.
EN BÜYÜKLERİN BORCU ÜÇTE BİR
BirGün’den Nurcan Gökdemir’in haberine nazaran, 2017 yılında Türkiye Varlık Fonu’na devredilen Ziraat Bankası’na ait Sayıştay’ın 2019 yılı kontrol raporunda bugün ortaya çıkanlara temel oluşturan kredilendirme siyasetine ait değerli tespitler yer alıyor. TBMM’ye sunulan rapora nazaran, bankanın birinci büyük 100 nakdi kredi müşterisinin toplam krediler portföyü içindeki hissesi yüzde 28, birinci 200’ün hissesi ise yüzde 33 olarak gerçekleşti.
Banka, nakdi kredilerinin 180 milyar 475 milyon TL’sini kurumsal ve 120 milyar 407 milyon TL’sini teşebbüsçü müşterilere kullandırdı. Kurumsal krediler evvelki periyoda nazaran yüzde 10,4 oranında artışla 16 milyar 931 milyon TL, teşebbüsçü müşterilerin kredi bakiyesi ise bir evvelki yıla nazaran yüzde 14,5 oranında artışla 15 milyar 235 milyon TL arttı. Bankanın kredi portföyünde kurumsal müşterilerin hissesi yüzde 43,2, teşebbüsçü müşterilerin hissesi ise 28,8 oldu.
Bankanın ihtisas kredisi niteliğinde olan ziraî kredileri ise bir evvelki yıla nazaran, yüzde 9,6 oranında 6 milyar 161 milyon TL arttı.
ÖDEMEMEDE DE ŞİRKETLER ŞAMPİYON
Bankanın, borçlunun ödeme gücünde yahut nakit akışında olumsuz gelişmeler gözlenmesi ya da bunun gerçekleşeceğinin kestirim edilmesi, kredi kullandırılırken borçlunun değerli ölçüde finansal risk taşıması üzere münasebetlerle yakın izlemeye aldığı krediler de bir yılda yüzde 58 oranında artarak 29,5 milyar TL, sayısı da 178 bin 987 adetten 230 bin 431’e çıktı.
Bu kredilerde de en büyük hisseye tekrar kredilendirilen büyük ölçekli sermaye kümeleri sahip oldu. Yakın izlemedeki kredilerin yüzde 6,6’sını ferdi, yüzde 27,7’sini teşebbüsçüler, yüzde 65,7’sini de kurumsal şirketlerin kredileri oluşturdu.
Yurttaşların 1 milyar 935,4 milyon TL’lik, girişimcilerin 8 milyar 162,5 milyon TL’lik, kurumsal şirketlerin ise 19 milyar 354,5 milyon TL’lik kredisi yakın izlemeye alındı. Yakın izlemedeki kredi sayısının bir evvelki yıla nazaran 2019 yılında yüzde 28,7 arttığı, buna karşılık meblağ olarak artışın yüzde 58 olduğu dikkati çekti.
13 MİLYAR LİRALIK KREDİ TAKİPTE
Vadesi 90 günü aşarak, riski kıymetli öIçüde arttığı için takibe alınan kredilerin fiyatında ise daha büyük oranda artış meydana geldi. 2018 yılı bakiyesi 7 miyar 460 milyon TL olan bu kredilere 2019 yılında 7 milyar 695 milyon TL daha eklendi. 1 milyar 926 milyon TL fiyatında tahsilat sağlandı, 539 milyon TL ödeme takvimine bağlandı ve periyot sonu bakiyesi yüzde 70,1 oranında 5 milyar 231 milyon TL artarak, 12 milyar 690 milyon TL’ye ulaştı.
BUNLAR KİM?
Raporda, ‘müşteri sırrı’ gerekçesiyle isimleri açıklanmayan birtakım kredi müşterileri ile ilgili değerli ikazlara yer verildi. Bu tespitler ve Sayıştay’ın teklifleri özetle şöyle:
Tek garanti temettü gelirleri: İstanbul Kurumsal Şubesi’nce 69027035 müşteri numaralı firmaya kullandırılan kredi geri dönüşleri ile ilgili olarak firmanın gelirlerinin yalnızca elde edilecek temettü gelirleri olduğu dikkate alınarak, kestirimi temettü gelirlerine uygun vade yapısı ve taksit fiyatı belirlenmeli, temettü gelirlerinin kâfi olmaması yahut nizamlı olarak yapılamaması durumunda ise kredi geri dönüşünü sağlayacak ayrıca alternatifler değerlendirilmeli.
Bile bile verildi: 12.12.2018 tarihli Firma Tahlil Raporunda (FAR) yer alan bütün aksiliklere karşın, 58056774 no’lu firmaya kullandırılan ve 28.01.2020 tarihi prestijiyle faiz dâhil 29.099.507,79 TL’ye ulaşan kredi alacağına ait firmadan olan alacağın yapılandırma koşullarına uygun tahsilat sağlanmalı.
Borç büyüyor: 822,1 milyon TL’ye ulaşan 64196701 müşteri numaralı firmadan olan alacakların tahsil ve tasfiyesine yönelik teşebbüslerde bulunulmalı.
Gizlice satacaklar: 247 milyon 7 bin 574,15 TL riski bulunan 551 numaralı Küme ile ilgili olarak öbür bankaların alacakları tahsil etmek gayesiyle uzun müddettir takip süreci yürüttüğü, şirketlerin birçoğunun gayrifaal olması nedeniyle aktif durumdaki iki şirketin kredinin geri ödemeleri noktasında gelir yaratma kapasitelerinin hudutlu olduğu, kredileri müteaddit tekraren yapılandırılmasına karşın 30,8 milyon TL ödeme yapabildiği, elektrik üretim gelirlerinin firma yetkilisi tarafından üçüncü bireylere gizlice satılmasına yönelik teşebbüslerin olduğu göz önüne alındığında, daha dikkatli olunması ve kredinin tasfiyesine yönelik aksiyonların vaktinde alınması önerilir.
Yasal süreç başlatılmalı: 81614687 müşteri numaralı firmadan 394 milyon 226 bin 519,45 TL’ye ulaşan kredi alacağına ait yasal takip süreçlerinin başlatılması önerilir.
Tahlil yapılmadan kredi verildi: Anadolu Bulvarı Ankara Kurumsal Şubesi 49163841 müşteri numaralı Firma’nın kredi limitleri 26.09.2017 tarihli İdare Heyeti Kararı ile artırılırken, firmaya ilişkin en son firma tahlil raporunun yaklaşık bir yıl evvel 06.09.2016 tarihinde düzenlendiği, firmaya 20 milyon TL kredi kullandırılması ile firmanın konkordato talebi ortasında yalnızca 28 günlük bir müddet bulunduğu tespit edildi. 73 milyon 791 bin 223 TL olan alacağının; takip ve tasfiye süreçlerinin aktif bir formda sürdürülerek sonuçlandırılması önerilir.
1.8 Milyar tl’lik kredi: 54428736 müşteri numaralı Firmadan olan alacağın 1 milyar 813 milyon 246 bin 416 TL olduğu, alacağın banka portföyünde kıymetli bir yer tuttuğu, risk/teminat istikrarının banka aleyhine olduğu konuları dikkate alınarak; takip süreçlerinin bir an evvel sonuçlandırılması konusunda gerekli uğraşın gösterilmesi önerilir.
Olumsuz rapor dikkate alınmadı: Halikarnas-Bodrum Şubesinin 58056774 müşteri no’lu Firma faaliyetlerine 2005 yılında küçük ve orta montanlı yapsat projeleri ile başlamış, 2014 yılından itibaren ise faaliyetlerini lüks villa ve otel projeleri alanına kaydırmıştır. Daha evvel firma ile kredi bağı bulunmayan Banka 12.12.2018 tarihli FAR’da yer alan bütün aksiliklere karşın, 14.02.2019 tarih ve 6 sayılı Genel Müdürlük onayı ile Firmaya 25 milyon TL nakdi kredi limiti tahsis etmiştir. Kredi alacağı 29 milyon 99 bin 507,79 TL’ye ulaştı.
ŞİRKETLER BORCUNU ÖDEMİYOR
Raporda son yıllarda bankanın kullandırdığı kurumsal nitelikli kredilerden vadesi geçenlerin oranında değerli artış olduğu tespiti de yer aldı.
Rapora nazaran, kişisel ve ziraî kredilerde kredi artış oranı ile vadesi geçmiş kredilerin artış oranı ortasında ahenk bulunurken kurumsal ve teşebbüsçü kredilerde kredi artış oranı ile vadesi geçmiş kredilerin artış oranı ortasında kıymetli ölçüde uyumsuzluk bulunuyor.
2015 yılı referans alındığında; kişisel kredilerde toplam kredi artış oranı yüzde 230 iken vadesi geçen (takip yapılmayan) kredi artış oranı yüzde 175 olarak, ziraî kredilerde toplam kredi artış oranı yüzde 189 iken vadesi geçmiş kredi artış oranı yüzde 351 olarak gerçekleşti. Kurumsal kredilerde ise toplam krediler yüzde 259 oranında artarken vadesi geçenlerin oranındaki artış yüzde bin 452 oldu.
MALİ YAPI BOZULUR
Raporda, toplam kredilerin yaklaşık yüzde 58’inin kurumsal nitelikli kredilerden oluştuğuna dikkat çekilerek, bu kredilerin geri ödemesinde yaşanan gecikmelerin bankanın mali yapısını ve kârlılığını olumsuz manada etkileyebileceği ikazında bulunuldu.
Bu nedenle banka tarafından kredilendirme sürecinde; kredilendirme unsurlarına uygun hareket edilmesi, işletmelere ve projelere ait tahlil raporlarının gerçekçi hazırlanması ve kredi tahsis basamağında dikkate alınması gerektiği vurgulandı.
Cumhuriyet
